NÁMSGAGNASTOFNUN • 08970 Um víða veröld – Heimsálfur – Kennsluleiðbeiningar
17
Evrópa
Evrópa
• Í kaflanum er fjallað um:
Landslag og náttúrufar
Loftslagsbelti
Ísöld og Alpafellingu
Náttúruauðlindir
Atvinnuhætti
Samstarf Evrópuríkja
Iðnbyltingu og tæknivæðingu
Evrópukaflinn hefst á umfjöllun um landslagið í Evrópu og hvernig það mótaðist m.a. af ísaldarjöklinum
sem náði yfir norðanverða álfuna á ísöld. Ísöld lauk fyrir um 10.000 árum síðan. Einnig er gerð grein fyrir
myndun fjalllendisins í suðurhluta álfunnar, þ.e. Alpafellingunni sem er til orðin við viðvarandi árekstur
Afríkuflekans og Evrasíuflekans. Í kaflanum er farið yfir helstu náttúrufarsþætti álfunnar sem og helstu
náttúruauðlindir sem þar er að finna. Í kaflanum er stuttlega fjallað um einkenni álfunnar, þróun mann-
lífs allt frá iðnbyltingu upp úr miðri 18. öld og samstarf Evrópuríkja í dag. Einnig er örstutt umfjöllun um
atvinnuhætti.
Ástæðan fyrir stuttum Evrópukafla er sú að nemendur eiga að hafa lært um Evrópu í kennslubókinni
Evrópa
. Engu að síður er æskilegt að Evrópukafli fylgi þessari bók um heimsálfurnar svo nemendur fái
tengingu og samanburð á milli hennar og hinna heimsálfanna.
Landslag bls. 29
Ísöld mótaði landslag í norðurhluta Evrópu öðru fremur, t.d. djúpa firði og vötn. Alpafellingin mótaði og
mótar hins vegar landslagið í suðurhluta Evrópu, þar sem er að finna háa fjallgarða allt frá Atlantshafi til
Svartahafs og lengra í austur inn í Asíu. Um miðbik álfunnar frá Atlantshafi til Úralfjalla er láglent.
Ágætt kortaverkefni að láta nemendur teikna gróflega landslagið, þ.e. hálendi og láglendi. Kortablöð til
að vinna með eru aftast í kennsluleiðbeiningum.
Náttúrufar bls. 30
Hér er ætlunin að nemendur fái góða tilfinningu fyrir loftslagsbeltunum í Evrópu. Þá er gott að rifja upp
hvar loftslagsbelti jarðar liggja,
kuldabeltið, tempraða beltið, heittempraða beltið og hitabeltið
.
Skoðið kortið á bls. 30 vel með nemendum. Nemendur þurfa að geta útskýrt muninn á úthafsloftslagi
og meginlandsloftslagi og hvað veldur þessu ólíka loftslagi.
• Úthafsloftslag – mildir og rakir vetur, hlý sumur.
• Meginlandsloftslag – mikill hitamunur milli árstíða, vetur kaldir, sumur hlý, úrkoma lítil.
Atvinnuhættir bls. 32
Mikilvægt er að fara vel í skiptingu atvinnuhátta. Þessi hugtök eiga það til að vefjast fyrir nemendum og
því gott að fara strax vel í flokkunina þar sem hún er skoðuð í hverri heimsálfu fyrir sig. Hér að neðan má
sjá þá flokkun sem lesbókin byggir á. Flokkunin er ekki tæmandi. Gott getur verið að hugstorma með
nemendum á töflu og láta þá skrifa niður eftirfarandi.
