Page 50 - Sjálfbærni - Ritröð um grunnþætti menntunar

SJÁLFBÆRNI
48
að gera og hugsanlega finna upp svo að við getum lifað ásættanlegu lífi en samt
á sjálfbæran hátt? Í kjölfar slíkra upplifunartíma koma óhjákvæmilega umræður.
Til að taka þátt í sjálfbæru samfélagi þarf fólk að kunna að taka þátt í því og
vera virkt og láta í sér heyra bæði munnlega og skriflega. Umræðutímar í bekk eru
mikilvægir til kennslu. Nauðsynlegt er að þjálfa nemendur í umræðutækni þar sem
skipst er á skoðunum og upplýsingum. Þjálfa þarf nemendur í að greina aðalatriði
frá aukaatriðum og að skipuleggja mál sitt áður en þeir tala. Þeir þurfa líka að læra
að hlusta, bera virðingu fyrir hugmyndum annarra, kunna að spyrja spurninga og
draga saman aðalatriði og átta sig á hvernig má byggja skoðun og heildarmynd á
hugmyndum margra – ekki bara þeirra eigin. Umræðutíma þarf að skipuleggja.
Málefnið sem á að ræða þarf að vera afmarkað og markvisst og hugsanlega sett
fram í spurningum. Gæta þarf þess að jafnræði ríki, að allir taki til máls. Það
má t.d. gera með því að orðið sé látið ganga, að allir svari með sínum orðum og
segi álit sitt eða hugmynd um ákveðið efni. Kennari getur bæði sjálfur stjórnað
umræðunum, og þá er allur bekkurinn umræðuhópurinn, en einnig er gott er að
þjálfa nemendur í að ræða saman í litlum hópum sem þeir stjórna sjálfir og draga
saman niðurstöður sem þeir svo kynna hinum.
Mikilvægt er aðnemendur þjálfist í aðgreina ýmiss konar aðstæður og vandamál,
að þeir átti sig á hvar rætur ýmissa hagrænna, umhverfis- og samfélagsvandamála
Úr Grænfánaskýrslu Hálsakots
Á fimmtudagsmorgnum förum við 5–6 börn saman í hóp og einn fullorðinn með.
Við þurfum ekki að fara langt, í nokkurra mín. fjarlægð frá leikskólanum er lítil
tjörn og þangað er nóg að fara, stundum komumst við varla þangað, það getur
verið svo margt „að njóta og upplifa„ á leiðinni. Það er alltaf eitthvað sérstakt
að gerast í náttúrunni í kringum okkur, kúnstin er bara að taka eftir því og hvetja
börnin til að gera það líka. Skoðum t.d. fuglana, sem eru alltaf einhverstaðar í
kringum okkur, ef við bara horfum og hlustum. Hvert skyldi hann vera að fara?
Hvernig er hann á litinn? Hvernig hreyfir hann sig? Hvað ætli hann borði? Sama
á við t.d. um plöntur. Af hverju vex þessi planta hér? Hvers vegna eru blómin
hennar svona litrík? Er einhver lykt af blómunum?36