Þótt
öll ríki heims reyni til hins ýtrasta að halda
yfirráðum og stjórn yfir eigin landssvæði,
er það ekki nóg. Þau berjast einnig fyrir réttlátri
skiptingu auðæfa jarðar og eins miklu viðskiptafrelsi
og unnt er. Fjölmargir þættir hafa áhrif á
hvort hverju ríki tekst að ná þessum markmiðum
eða ekki. Í fyrsta lagi skipta landfræðilegir
þættir miklu máli, svo sem veðrátta,
landbúnaðarsvæði, orkumál og náttúruauðlindir.
Ísland er ríkt af orku og Íslendingar búa
við ein gjöfulustu fiskimið veraldar, en að öðru
leyti er landið snautt af auðlindum.
Íbúafjöldi hefur líka
mikil áhrif á stöðu hvers lands og möguleika
þess í alheimssamfélaginu, en er samt ekki afgerandi.
Gæði opinberrar þjónustu, sérstaklega
í menntakerfinu, hefur meiri áhrif vegna þess
að þar er lagður grunnurinn að allri þróun
atvinnulífsins. Eins skiptir samgöngu- og samskiptakerfi
og áhrifaríkt stjórnunarfyrirkomulag miklu
máli.
Ríki sem býr við heilbrigt efnahagskerfi og stöðugleika
í stjórnmálum styrkir stöðu sína
í alþjóðlegu valdabaráttunni. Það
sama á við um ríki sem hafa dugmikla leiðtoga
sem jafnframt hafa breiðan stuðning meðal landsmanna.
Þá styrkir það einnig stöðu ríkis
ef ríkisstjórn þess ræður yfir öflugri
utanríkisþjónustu. Það er nefnilega
mjög mikilvægt fyrir ríkisstjórnir að
hafa góða þekkingu á aðstæðum
í öðrum löndum, áður en þær
móta utanríkisstefnu sína.
Þegar eitt ríki vill koma skoðunum
sínum á framfæri gagnvart öðrum þjóðum,
notar það fyrst og fremst diplómatískar
aðferðir. Með þessu er átt við að
ríkið beitir sendiráðunum eða ræðismönnum
sínum í öðrum löndum við að
koma skoðunum sínum á framfæri eða ef
það vill semja um lausn ákveðinna vandamála.
Viðræðurnar fara fram á fundum þar sem
fulltrúar beggja aðila eru staddir og eins koma til skrifleg
skoðanaskipti á milli viðkomandi aðila. Viðræðurnar
enda oft með samkomulagi milli málsaðila, til dæmis
um viðskiptasamninga eða fiskveiðisamninga. Í
mörgum tilfellum eiga viðræðurnar sér
stað innan alþjóðlegra stofnanna, eins og til
dæmis Evrópusambandsins eða Sameinuðu þjóðanna,
en um báðar þessar stofnanir er fjallað annars
staðar.
|