Page 12 - ADHD og farsæl skólaganga

10
Rannsóknir benda til að börn og unglingar með ADHD og skerta
stýrifærni í heila séu líkleg til að glíma við námserfiðleika. Stýrifærni
heilans hefur ekki áhrif á greindarfar enda geta nemendur með háa
greindarvísitölu verið með skerta stýrifærni.12 Þessar niðurstöður und-
irstrika mikilvægi þess að skimað sé fyrir sértækum námserfiðleikum
hjá börnum með ADHD. 13
Orsakir ADHD
Þótt ekki sé vitað nákvæmlega hvað veldur ADHD eru fræðimenn
sammála um að orsakir séu líffræðilegar og að erfðir útskýri um 80%
einkenna ADHD.14 Gen stjórna vefjauppbyggingu heilans og þar með
þroska heilabarkar og þróun boðefnakerfa heilans. Misfellur í þessari
uppbyggingu geta birst sem truflun í jafnvægi taugaboðefna, haft áhrif
á stýrifærni og truflað hegðun og hugræna starfsemi.
Rannsóknir benda einnig til að ýmsir áhættuþættir í umhverfinu,
svo og samspil umhverfis- og erfðaþátta, auki hættu á ADHD. Nefna
má áhættuþætti eins og áföll á meðgöngu (vímuefnanotkun) og við
fæðingu,15 blýmengun og PCB-mengun.16 Ekki telst sannað að börn
sem alast upp við slæmar félagslegar aðstæður eða óöryggi í æsku
séu líklegri til að greinast með ADHD ef ekki eru undirliggjandi
líffræðilegar skýringar. Félagslegar aðstæður geta hins vegar haft mikil
áhrif á aðlögun barns með ADHD í skóla og á heimili og þar með
framtíðarhorfur þess.
Tíðni ADHD
Rannsóknir sýna 5–10% tíðni ADHD hjá börnum og unglingum en
4–5% hjá fullorðnum.17 Langtímarannsóknir sýna að einkenni hjá
sumum börnum sem greinast með ADHD verða vægari með aldri og
þroska og sum verða jafnvel einkennalaus á fullorðinsárum.
Kynjahlutfall ADHD meðal barna er þrír drengir fyrir hverja eina
stúlku.18 Þessi kynjamunur er svipaður og þekkt er í öðrum röskunum
á taugaþroska, til dæmis einhverfu.19 Hugsanlegt er að ADHD greinist
síður hjá stúlkum en drengjum vegna þess að stúlkur með ADHD eru
síður truflandi í skóla en drengir.