Page 10 - ADHD og farsæl skólaganga

8
hegðunarvandi barna og unglinga og veldur þeim sem við það glíma,
fjölskyldum þeirra og nánasta umhverfi oft óþægindum og truflunum.
Algengt er að einstaklingur með ADHD fái ekki notið hæfileika
sinna vegna þessa, auk þess sem ADHD fylgja oft aðrar raskanir.
Rannsóknir hafa sýnt að í mörgum tilvikum halda einkenni áfram fram
á fullorðinsár, stundum í nokkuð breyttri mynd. 4
Síðastliðna öld hafa þessi einkenni gengið undir ýmsum nöfnum,
þar á meðal eru vægur heilaskaði eða væg truflun á heilastarfi skamm-
stafað sem MBD (e. Minimal Brain Damage or Dysfunction); DAMP (e.
Deficit in Attention, Motor Control and Perception) sem hér á landi var kallað
misþroski; ofvirkniröskun (e. Hyperkinetic Disorder) og að lokum það
sem við þekkjum sem ADHD eða athyglisbrest með ofvirkni. Einnig
er talað um athyglisbrest án ofvirkni sem ADD (e. Attention Deficit
Disorder ). Í þessu riti er ekki greint á milli ADD og ADHD heldur
eingöngu notuð skammstöfunin ADHD. Þetta er gert til einföldunar
enda á sama umfjöllun í flestum tilvikum við báða hópana. Þar til á
níunda áratug síðustu aldar var álitið að athyglisbrestur og ofvirkni væri
röskun sem aðeins væri greinanleg hjá börnum, fyrst og fremst hjá
drengjum. Nú er ADHD einnig viðurkennt hjá stúlkum og fullorðnum
eins og áður segir.5
ADHD er ein mest rannsakaða röskun í geðheilbrigðisfræðum barna
og rannsóknaniðurstöður um réttmæti standa því á traustari grunni
en rannsóknir á flestum öðrum geðröskunum. 6 Erfitt getur reynst að
skilja röskunina, sérstaklega þar sem börnum með ADHD virðist á
stundum ganga vel með ýmislegt sem þau taka sér fyrir hendur, svo
sem íþróttir, tölvuleiki, myndlist og fleira. Börnin segja sjálf að þau
geti einbeitt sér að því sem þau hafa mikinn áhuga á eða veitir þeim
ánægju en eigi í erfiðleikum með að einbeita sér að því sem þeim finnst
leiðinlegt, jafnvel þótt þau viti að viðfangsefnið sé mikilvægt og þau
vilji gjarnan ljúka því. ADHD getur því oft litið út sem spurning um
vilja en það er oftast of einföld skýring.7
Margir telja ADHD fyrst og fremst hegðunarvanda, að nemendur
með ADHD geti ekki setið kyrrir, einbeitt sér, hlustað á kennara og fylgt
reglum í skólastofunni. Rannsóknir benda til að hegðunareinkennin
skýrist af skertri heilastarfsemi á svæðum sem sjá um stýrifærni
(e. executive functions). 8 Til þess að skýra hvað átt er við með stýrifærni