Mikill er máttur
fjölmiðlanna. Þeir eru búnir að
viðhalda þjóðsögunni um að þjóðarbúið
sé á hausnum og að unglingar séu
villidýr svo lengi sem ég man eftir mér.
Þetta kemur þó ekki svo voðalega að
sök í mínu tilfelli eða annars nútímafólks
því við höfum lært að taka
þessum upplýsingum með varúð.
En eldra fólk á erfitt með að átta
sig á hinni nýju fjölmiðlun því
það er alið upp við þann hugsunarhátt
að allt sem birtist á prenti sé satt og
rétt samanber máltækið að eitthvað
standi eins og stafur á bók. Sagan sem ég
ætla að segja er um tvær gamlar konur og hremmingar
sem þær lentu í. Við getum kallað
þær Gunnu og Viggu enda eru það ágætis
nöfn og oft notuð á gamlar konur í
íslenskum bókmenntum. Þessar tvær
ágætu konur þurftu að komast leiðar
sinnar einn kaldan vetrardag og ásetningur þeirra
var að nota til þess strætisvagn. Á
biðstöð strætisvagnsins var þar til
gert biðskýli til að fólk gæti
staðið af sér verstu veður og þetta
biðskýli ætlaði Vigga umsvifalaust að
notfæra sér, en Gunna aftraði henni inngöngu.
-Ertu orðin
vitlaus manneskja? spurði hún. Það er
stórhættulegur lýður sem heldur til
þarna. Við bíðum úti.
-Það
hefur aldrei neitt komið fyrir mig, svaraði Vigga.
-Ætlarðu að segja mér að þú
stígir fæti þarna inn? spurði Gunna.
Ég held að þú sért ekki almennileg.
Þær
stóðu því fyrir utan skýlið
og skulfu. En að lokum lét Gunna undan kuldanum
og fortölum Viggu sem gat sannfært hana um að
engin væri í skýlinu og þetta yrði
allt í lagi. En hún lét þess getið
að glæpalýðurinn væri ekki langt
undan. Hann lægi eflaust í leyni og biði
þess að eitthver glæptist til að fara
inn og að ef hún yrði drepin væri það
á ábyrgð Viggu.
-Þetta
er nú eitthvað annað, sagði Vigga þegar
þær voru sestar inn í hlýjuna. Hvað
ætti að geta gerst um hábjartan daginn?
-Hvað er
þetta manneskja, sagði Gunna. Lestu ekki blöðin?
Veistu ekki hvernig unga fólkið er orðið?
Þetta er allt í eitri. Svo rænir það
gamlar konur og börn til að eiga fyrir eitrinu. Og
kynferðisglæpirnir! Maður er hvergi óhultur
fyrir þeim.
-Varla hefur
neinn áhuga á gömlum kerlingarskrukkum
eins og okkur, sagði Vigga og var pínulítið
farin að efast um öryggi biðskýlisins.
-Þeir spyrja ekki um aldur, nauðgararnir, mælti
Gunna af þunga, ónei, ónei. Það
er auðséð að þú fylgist ekkert
með. Lastu ekki það sem lögreglumaðurinn
var að segja í blöðunum að allir eiturlyfjaneytendur
væru vopnaðir nú orðið og svifust
einskis?
Þegar hér
var komið sögu stukku nokkrir unglingar inn í
biðskýlið í þeim erindagjörðum
að bíða eftir strætisvagni, en unglingar,
börn og gamalt fólk eru þau einu sem nota
strætisvagnana. Við hin silumst í gegnum
umferðarhnúta samtíðarinnar á
einkabílum. Það hefði því
ekki átt að koma þeim Gunnu og Viggu á
óvart að rekast á þennan glaða
hóp en þær hrukku í kút og
Gunnu greip dauðans angist.
Krakkarnir voru
að koma úr bíó og styttu sér
stundir við að leika eftir helstu slagsmálasenur
úr myndinni. Eins og allir tápmiklir unglingar
höfðu þeir gaman að hressilegum ofbeldismyndum
án þess að þeir væru sérlega
ofbeldissinnaðir sjálfir.
Gömlu konurnar
létu lítið á sér bera því
þeim fannst líf sitt liggja við. Gunna lét
þau orð falla að nú væri úti
um þær og hún væri með allan
ellistyrkinn í veskinu sínu.
Viggu leist ekki
á fyrirganginn í unglingunum enda heyrnin farin
að gefa sig og hún heyrði ekki orðaskil
og var því fyrirmunað að skilja að
þetta væri bara leikur.
Sennilega hefði
allt farið vel ef einn unglingurinn hefði ekki langað
til að vita hvað klukkan væri. Þá
hefðu gömlu konurnar geta sagt frá lífsháska
sínum í félagsvist safnaðarfélagsins
en unglingarnir farið sína leið án þess
að taka eftir þeim. En þar sem enginn unglinganna
hafði klukku gengu þeir yfir til Gunnu og Viggu
til að komast að því hvað tímanum
liði.
Þegar Gunna
sá þau nálgast þutu ótal
fyrirsagnir úr gulu pressunni í gegnum huga
hennar. Gamall maður rændur á Hverfisgötunni.
Ölvaðir unglingar leggja gamalt fólk í
einelti. Vopnaðir flokkar ungra eiturlyfjaneytenda fara
um með ránum og gripdeildum. Og svo framvegis.
Gunna vissi að
nú var að duga eða drepast. Hún hóf
upp regnhlífina sína og æpti: Komið
ekki nálægt mér!
-Hvað er
að kerlingunni? spurði einn unglingurinn. Er hún
eitthvað rugluð?
-Hjálp morð! Nauðgun! Hjálp lögregla!
æpti Gunna og hné í ómegin.
Unglingunum stóð ekki á sama. Þeir
höfðu allir lært hjálp í viðlögum
í skólanum og ætluðu að leggja
Gunnu í réttar stellingar og hlúa að
henni. En þegar Vigga sá þau beygja sig
yfir hana sá hún í hendi sér að
vinkona hennar hafði haft á réttu að
standa og til að afstýra ráni eða morði
æddi hún inn í miðjan hópinn
og barði hraustlega frá sér með veskinu
sínu en unglingarnir hrökkluðust undan. Líklega
hefði Vigga leikið unglingana grátt hefði
lögreglan ekki komið á þessu augnabliki
og spurt valdsmannlega hvað væri um að vera.
-Þau réðust
á okkur sagði Vigga. Sjáðu hvernig þau
hafa farið með hana Guðrúnu. Þau
hafa sjálfsagt drepið hana.
Unglingarnir reyndu að maldra í móinn og
útskýra sína hlið á málinu
en á þá var ekki hlustað. Lögregluþjónarnir
voru vanir menn og vissu að fyllirafta, smáglæpamenn
og unglinga sem héngu í biðskýlum
mætti leggja að jöfnu. Dropinn sem fyllti mælinn
var sú ásökun unglinganna að Vigga
hefði ráðist á þá og barið
með veskinu sínu að tilefnislausu. Það
var umsvifalaust farið með þá á
stöðina.
Ekki ætla
ég mér að draga neinar ályktanir
af þessari sögu en læt mér nægja
að klykkja út með fyrirsögn blaðagreinarinnar
sem lýsti þessum atburðum: Barist í
biðskýli. Og undirfyrirsögnin: Snarræði
lögreglu bjargar gömlum konum frá óðum
unglingaskríl.
Garðar
Gíslason, Miðillinn, bls. 71
|