Page 19 - Sjálfbærni - Ritröð um grunnþætti menntunar

Grunnþættir menntunar
17
hagvöxt á kostnað náttúru, umhverfis, samfélags, menningar og lífbreytileika. Í
sáttmálanum eru 16 grunngildi eða markmið og hverju þeirra er skipt í nokkur
undirmarkmið. Öll beinast þau að því að fólk sýni náttúru og lífríki virðingu og
umhyggju og að stuðlað sé að félagslegu og efnahagslegu réttlæti, lýðræði og friði.
Fjórtánda grunngildi Jarðarsáttmálans er um menntun og kveður á um að samþætta
inn í formlega menntun og símenntun þá þekkingu, lífsgildi og hæfni sem þörf er
á fyrir sjálfbæran lífsstíl. 11
Í desember 2002 ákvað allsherjarþing
Sameinuðu þjóðanna að 2005–2014 yrði
áratugur menntunar til sjálfbærrar þróunar
og fól Menningarstofnuninni (UNESCO)
að stýra því verki. Í framhaldi af starfi
Sameinuðu þjóðanna, ótal samþykktum og
ályktunum um sjálfbæra þróun og menntun
til hennar hafa margar þjóðir samþætt
menntun til sjálfbærni í námskrár sínar. Nú
feta Íslendingar þá slóð. Sjálfbærni skal vera
einn af grunnþáttum aðalnámskrár ásamt
menntun til læsis, lýðræðis og mannréttinda, jafnréttis, heilbrigðis og velferðar og
sköpunar. Allir þessir grunnþættir aðalnámskrár, sem eiga að lita allt skólastarf,
eru samþættir. Þekking og færni í þeim öllum eru mikilvæg til að hægt sé að þróa
íslenskt samfélag til sjálfbærni og án sjálfbærni nást ekki markmið um jafnrétti,
lýðræði, mannréttindi, heilbrigði og velferð. Inn í efnahagskerfi þjóðarinnar,
og reyndar flestra þjóða, er innbyggt ýmiss konar óréttlæti og mismunun ekki
síst gagnvart komandi kynslóðum. Það óréttlæti verður ekki upprætt nema með
breytingum á verðmætamati og samfélagi, raunverulegri þróun til sjálfbærni.
Frá landnámi hafa búið á Íslandi rúmlega 30 kynslóðir. Gera verður ráð fyrir
að þær sem síðar komi verði ekki örfáar heldur óteljandi. Forsenda þess er að við,
og allar þær kynslóðir sem á eftir koma, skilum landinu ekki í síðra ástandi en við
tókum við því.
Gagnlegar vefsíður:
• Jarðarsáttmálinn hefur verið
þýddur á íslensku.
• Mikil umfjöllun er um menntun til
sjálfbærni á heimasíðu UNESCO.
• Ógrynni efnis og dæma um
verkefni víðs vegar úr veröldinni.
Sjá: Námsefni frá UNESCO á bls. 58.