87 / 132
5. KAFLI
85
Ferskeytla
Ferskeytla er oft talin vera vinsælasti bragarhátturinn í hefðbundinni vísnagerð á Íslandi.
Skoðum einkenni ferskeytlunnar:
–
Ferskeytla
hefur alltaf
fjórar línur
í hverju erindi.
– Í ferskeytlu er
víxlrím
.
– Í ferskeytlu eru
ljóðstafir
.
– Í ferskeytlu eru jafn mörg atkvæði í 1. og 3. línu. Eins eru jafnmörg atkvæði
í 2. og 4. línu. Þetta skapar
taktinn
, eða
hrynjandina
, sem við heyrum
svo oft í ferskeytlum.
Spreytið ykkur!
Hér fyrir neðan er ferskeytla um ýmsan fatakost.
• Finndu víxlrímið.
• Finndu ljóðstafina.
• Finndu fjölda atkvæða í hverri línu fyrir sig.
Buxur, vesti, brók og skó,
bætta sokka nýta,
húfutetur, hálsklút þó,
háleistana hvíta.
Jónas Hallgrímsson
Skoðið saman þessar
ferskeytlur og berið saman við
einkennin. Finnið þið enda-
rímið? Ljóðstafina? Atkvæða-
fjöldann? Um hvað er kvæðið
og hver er tilfinningin í því?
Loksins sé ég ljóma þinn
Loksins sé ég ljóma þinn
og litlu grænu spor,
finnurðu ekki fögnuð minn
feimna, ljósa vor?
Komdu og vektu vallarblóm,
vötnin silfurblá,
kveiktu í lofti klukknahljóm,
kalla úr moldu strá.
Allri heimsins fuglafjöld
fagna undurhljótt,
vertu hjá mér eina öld
unga bjarta nótt.
Sigrún Haraldsdóttir
Atkvæði inniheldur eitt sérhljóð.
Þannig er orðið banani þrjú atkvæði.
Við getum líka klappað orðin til að finna
atkvæðafjöldann, ba-na-ni eru þrjú klöpp
og því þrjú atkvæði.
Í verkefnabókinni getur þú æft þig
í að finna atkvæði orða.