43 / 161
Kafli 1 • Persónuleg fjármál
41
Þú átt að geta
Dæmi
Tillögur að lausnum
áttað þig á
mismuninum á
ólíkum tegundum
lána
Útskýrðu mismuninn á
jafngreiðsluláni og láni með
jöfnum afborgunum út frá
greiðsluupphæð, afborgunum
og vöxtum.
Þegar greitt er af
jafngreiðsluláni
er sama
upphæðin greidd á hverjum gjalddaga. Í byrjun
er vaxtahluti greiðsluupphæðarinnar hár en
afborganirnar lágar. Hluti afborgunarinnar í
greiðsluupphæðinni hækkar og vaxtahlutinn
lækkar eftir því sem líður á lánstímann.
Lán með jöfnum afborgunum
er þannig
að greiðsluupphæðirnar eru misháar.
Afborganirnar af þessum lánum er föst
stærð og vaxtahlutinn er þá hár í byrjun
þegar lánið er hátt en minnkar eftir því sem
líður á lánstímann. Greiðsluupphæðirnar fara
því smám saman lækkandi.
reiknað út kostnað
vegna lána með
jöfnum afborgunum
Halla og Egill tóku lán með
jöfnum afborgunum að fjárhæð
1 000 000 kr. sem greiða átti
niður á fimm árum. Lánið var með
árlegum afborgunum. Ársvextir
voru 7%.
Notaðu töflureikni og finndu hve
mikið Halla og Egill þurftu að
borga samtals vegna lánsins.
Halla og Egill þurftu að borga alls
1 210 000 kr.
reiknað út
endurtekna
prósentuhækkun
og endurtekna
prósentulækkun
a
Snjósleði lækkaði í verði um
13% á ári. Nýr sleði kostaði
1 000 000 kr.
Hvert var verðgildi snjó-
sleðans sex árum síðar?
b
Hlutabréfasjóður hækkaði
í verði um 19% árlega í fjögur
ár. Maður nokkur lagði
200 000 kr. í sjóðinn.
Hve mikið gat hann tekið úr
sjóðnum að fjórum árum
liðnum ef hækkunin hélst
óbreytt?
a
Á hverju ári var verðgildið (100 – 13)% =
87% af verðgildi snjósleðans árið áður.
87% = 0,87
1 000 000 kr. · 0,87
6
≈ 434 000 kr.
Verðgildi snjósleðans var um það bil
434 000 kr. sex árum síðar.
b
Á hverju ári er virði peninganna
(100 + 19)% = 119% af virði þeirra
árið áður.
119% = 1,19
200 000 kr. · 1,19
4
≈ 400 000 kr.
Maðurinn gat tekið út um það bil
400 000 kr. að fjórum árum liðnum.
13
14
Lánsfjárhæð
1
Vextir
2
Fjöldi ára
3
Afborgun
4
5
Ár
6
1
7
2
8
3
9
10
11
A
1 000 000 kr.
7%
5
200 000 kr.
Eftirstöðvar
B
Árl. afborganir
200 000 kr.
200 000 kr.
200 000 kr.
200 000 kr.
200 000 kr.
D
Vextir
70 000 kr.
56 000 kr.
42 000 kr.
28 000 kr.
14 000 kr.
12
4
5
Alls
1 000 000 kr.
210 000 kr.
C
Greiðsluupphæð
270 000 kr.
256 000 kr.
242 000 kr.
228 000 kr.
214 000 kr.
E
1 210 000 kr.
1 000 000 kr.
800 000 kr.
600 000 kr.
400 000 kr.
200 000 kr.
=B1/B3
=C7+D7
=B7*$B$2
=B7–$B$4
=SUM(E7:E11)