Margar rannsóknir hafa
verið gerðar á skilnuðum. Flestar þeirra sýna að félagslegir þættir
hafi áhrif á af hverju fólk skilur. Talið er að breytingar á kynhlutverkunum,
breytt viðmið í kynlífi og aukið tilfinningalegt álag á fjölskylduna
eigi sinn þátt í að fjölga skilnuðum.
Áður
fyrr voru framhjáhald eða ofbeldi algengustu skilnaðarorsakirnar.
Þessir þættir eru enn mikilvægir en útskýra ekki af hverju skilnuðum
hefur fjölgað svo mikið síðustu áratugi. Framhjáhöld og ofbeldi
voru líka algeng áður fyrr. Margir hallast að því að eftirfarandi
félagslegir þættir eigi sinn þátt í fjölda skilnaða:
- Færri
hlutverk fjölskyldu. Áður fyrr var fjölskyldan framleiðslueining,
hún framleiddi flestallar nauðþurftir sínar sjálf. Félagsmótun
barna var einnig fastbundin hjónaböndum. Nú á dögum eru færri
bönd sem halda hjónabandinu saman, sem gerir það að verkum að
hjónabandið verður brothættara og viðkvæmara.
- Fjárhagur.
Því sjálfstæðari sem konan er fjárhagslega þeim mun meiri líkur
eru á að hún fari úr lélegu hjónabandi. Konur sem eru í launaðri
vinnu eru ekki fjárhagslega háðar eiginmanninum.
- Breytt
viðmið. Viðmið samfélagsins hafa breyst. Áður fyrr var litið á
skilnaði sem skammarlega og siðferðislega ranga, en nú eru þeir
almennt viðurkenndir. Þetta er líklegast einna helsta ástæðan
fyrir því af hverju óvígð sambúð er svo algeng
nú á dögum - hjónabandið er ekki jafn hátt skrifað nú og áður
fyrr.
- Einstaklingshyggja.
Einstaklingshyggja er miklu sterkari í samfélaginu nú en áður.
Með þessu er átt við að hver og einn eigi fyrst og fremst að taka
tillit til eigin óska og þarfa.
Listinn er að sjálfsögðu
ekki tæmandi, fjölmörg önnur atriði geta einnig haft áhrif á af
hverju sumt fólk skilur en annað ekki. Við lærum fljótlega að gangur
lífsins sé að verða ástfangin(n) og stofna fjölskyldu. Þú þarft
ekki að hlusta á marga dægurlagatexta til að komast að raun um að
okkur er ætlað að fara að búa og lifa hamingjusömu lífi með stóru
ástinni það sem eftir er ævinnar. En ástin fer fljótt af sambandinu
þegar við tekur daglegt amstur húsverka og launavinnu, bleyjuþvotta
og skúringa, afborgana lána og reikninga. Með þessu er ekki verið
að segja að makar elski ekki hvorn annan heldur að að ástin breytist.
Hún getur til dæmis orðið væntumþykja og sameiginleg reynsla og
verið mjög gefandi.
Vandamál
tengd skilnuðum
Mörg vandamál þarf að leysa við skilnað.
Hver á til dæmis að búa áfram á heimili fjölskyldunnar og hvernig
á að skipta eigum á milli hlutaðeigandi? Yfirleitt vilja börnin
ekki að foreldrarnir skilji. Stærstu vandamálin tengjast því oftast
börnunum, sem eftir skilnað búa ekki lengur hjá báðum foreldrum,
að minnsta kosti ekki á sama tíma. Tveir helstu valkostirnir eru:
- Annað
foreldrið fær forræði. Oftast fær annað foreldrið forræðisréttinn.
Ef barnið hefur náð 12 ára aldri verður að taka tillit til óska
barnsins. Það foreldri sem ekki hefur forræðisréttinn (oftast
faðirinn) hefur umgengnisrétt við barnið sitt - og barnið á rétt
á að umgangast hann (eða móðurina).
- Sameiginlegt
forræði. Foreldrar skipta með sér forræði en í því felst að barnið
er álíka mikið hjá báðum foreldrum.
Fjölgun hjónaskilnaða
er ekki bara einstaklingsbundið vandamál heldur einnig samfélagslegt
vandamál, vegna þess hve margir skilja nú á dögum. Við megum samt
ekki gleyma að við skilnað fær einstaklingurinn meira frelsi og
hann getur breytt lífsaðstæðum sínum þegar honum finnast þær ekki
lengur þolanlegar. Til eru óhamingjusöm hjónabönd en það eru líka
til hamingjusamlegir skilnaðir.
Það sem börn vilja vita um
skilnað
Með hvoru foreldrinu eiga þau að búa - og fá þau að velja?
Fá þau að heimsækja hitt foreldrið
og þá hvenær, hversu oft og hve lengi?
Hvað um bræður og systur? Koma þau
til með að búa á sama stað eða verða þau skilin að?
Skildu foreldrarnir vegna barnanna?
Elskar það foreldri sem flytur að
heiman börnin ekki lengur?
Ef nýr maður/kona er í spilinu, þurfa
börnin að hitta hann/hana?
Þurfa börnin að flytja í nýtt hús
eða að fara í annan skóla?
Verða fjármálin í lagi?
Heimild: Unglingsárin, bls. 198
|
Umboðsmaður barna
Á heimasíðu umboðsmanns barna stendur
eftirfarandi:
Sem umboðsmaður
barna vinn ég að því að bæta hag barna og unglinga svo að
ykkur líði sem allra best, og gæti þess að tekið sé tillit
til réttinda ykkar, þarfa og hagsmuna á öllum sviðum samfélagsins.
Ég er talsmaður
barna og unglinga, sem þýðir að ég kem réttinda- og hagsmunamálum
ykkar á framfæri við hina fullorðnu, við opinbera aðila, þá
sem stjórna landinu og setja lög og reglur, en líka við þá
sem reka félög og fyrirtæki.
Sem umboðsmaður
barna vinn ég almennt að réttinda- og hagsmunamálum barna
og unglinga, en það þýðir að ég má ekki skipta mér af vandamálum
einstakra barna. Það verkefni hefur öðrum verið ætlað, t.d.
barnaverndarnefndum. Hins vegar leiðbeini ég, eða starfsfólk
mitt, öllum sem til okkar leita um hvert hægt er að snúa sér
til að fá aðstoð við að leysa sín mál. Þú getur treyst okkur,
við hlustum á þig og reynum að hjálpa þér.
|
|