skali1b_flettibok

Kafli 5 • Algebra og jöfnur

133

jafngild brot

tvö eða fleiri brot sem hafa sama gildi, þ.e. eru jafn stór

jafnhliða þríhyrningur

þríhyrningur þar sem allar hliðarnar eru jafn langar og öll hornin jafn stór, þ.e. 60°

kerfisbundin villa

ef allar mælingar gefa annaðhvort of lágar eða of háar niðurstöður

kúrfa

ferill

kvóti

svarið við deilingardæmi: deilistofn : deili = kvóti.

lagshorn

tvö horn sem samtals eru 90°

langhlið

lengsta hliðin í rétthyrndum þríhyrningi

lengja brot

að margfalda teljara og nefnara með sömu tölu

liður

tölurnar sem lagðar eru saman í samlagningardæmi og tölurnar sem dregnar eru frá hver

annarri í frádráttardæmi: liður + liður = summa; liður – liður = mismunur

lína

„farið“ eftir punkt sem hreyfir sig stöðugt í sömu stefnu á sléttu (eða fleti)

línurit

myndrit sem er notað til að sýna breytingu yfir ákveðið bil og er gert í hnitakerfi. Breytingin er

sýnd sem samfelldur ferill.

lokuð spurning

spurning þar sem svarmöguleikarnir eru fyrir fram ákveðnir

margfeldi

svarið sem kemur út þegar tala er margfölduð með annarri tölu: þáttur · þáttur = margfeldi

margföldun

það að margfalda

marghyrningur

lokuð flatarmynd með þremur eða fleiri hliðum. Hliðarnar eru strik sem mætast í hornum

marghyrningsins. Marghyrningur hefur jafn mörg horn og hliðar.

meðaltal

niðurstaðan þegar deilt er í summu talna með fjölda þeirra

miðgildi

liggur í miðju gagnasafns ef gögnunum er raðað eftir stærð. Ef heildarfjöldi gilda er slétt tala er

tekið meðaltal þeirra tveggja gilda sem eru næst miðju. Miðgildi er eitt þeirra gilda sem segir til

um miðsækni.

miðpunktur

punktur á strikinu AB sem er jafn langt frá punktinum A og frá punktinum B

miðsækni

gildi sem sýna miðsækni segja til um hver „miðjan“ í stóru gagnasafni er, þ.e. gildi sem er

dæmigert fyrir gagnasafn. Þessi gildi eru meðaltal, miðgildi og tíðasta gildi.

miðþverill

þverill sem liggur gegnum miðpunkt striks og myndar 90° horn við strikið

minni vasareiknis

virkar sem falinn gluggi í vasareikninum sem hægt er að skrá tölu í

minnsta sameiginlega

margfeldi talna

minnsta talan sem allar tölurnar ganga upp í

mismunur

svarið í frádráttardæmi: liður – liður = mismunur

myndnúmer

tala sem táknar númer í röð mynda

myndrit

myndrit kynnir gögn á sjónrænan hátt

myndtala

tala sem segir til um úr hve mörgum einingum mynd er sett saman

náttúrlegar tölur

tölurnar sem við teljum með: 1, 2, 3, 4 …

nefnari

talan sem er undir brotastrikinu í almennu broti. Táknar í hve marga jafn stóra hluta heildinni

er skipt.

neikvæðar tölur

þær eru vinstra megin við 0 á talnalínunni og eru táknaðar með frádráttarmerki

oddatala

heil tala sem er ekki deilanleg með 2

oddpunktur

punkturinn þar sem tveir armar horns mætast

opin spurning

spurning sem þátttakendur í spurningakönnun geta svarað frjálst

óeiginlegt brot

almennt brot stærra en 1. Teljarinn er alltaf stærri en nefnarinn í óeiginlegu broti.

óuppsett jafna

texti sem lýsir vandamáli sem hægt er að leysa með jöfnu

prósent

hluti af 100, hundraðshluti; 1% er einn hundraðasti hluti; 100% samsvarar einum heilum (allri

heildinni, öllum)

punktur

„staður“ í rýminu sem hefur enga vídd