Ofbeldi gegn börnum

fyrir hendi. Einnig getur verið að kynferðisofbeldi veki meiri hneykslan

og tilfinningalegt umrót en önnur form.

Ofbeldi gegn börnum á heimilum og í öðrum nánum samskiptum þeirra

sem eru tengdir nánum böndum fer oft leynt en þögnin um kynferð-

isofbeldi er e.t.v. mest. Fyrsta skrefið í forvörnum er að fagfólk brjóti

þagnarmúrinn og er það einmitt eitt af markmiðumVitundarvakningar-

innar. Kynfræðsla og miðlun upplýsinga um hjálparleiðir eru raunhæfar

forvarnir og hún þarf að ná til fagfólks ekki síður en til barna. Meðal

annars þarf að ná til barna og unglinga sem brjóta kynferðislega á öðrum

börnum. Flest þeirra vita að þau eru að gera rangt og vilja fá hjálp og ná

stjórn á hegðun sinni og hugsunum. Rannsóknir sýna að umtalsverður

hluti þeirra barna er undir 18 ára aldri (Regeringen, 2011). Þau þurfa

sérhæfðari inngrip en skólinn getur veitt. Það er eigi að síður brýnt að

huga að þörfum þeirra. Hér á landi er í boði sálfræðiþjónusta vegna

óviðeigandi kynhegðunar barna og unglinga og geta barnaverndarnefndir

sótt um hana, sjá

Mikilvægt er að börn njóti samsvarandi þjónustu vegna annars ofbeldis

sem þau eru beitt. Þó að kynferðisofbeldi sé ótvírætt alvarlegt og refsivert

á það einnig við um aðrar gerðir illrar meðferðar á börnum.

Margs konar fræðsla um kynferðisofbeldi fyrir börn hefur verið reynd í

skólum. Mat á henni hefur sýnt að þekking barna eykst, þau læra hvernig

má verja sig og sumar rannsóknir benda til þess að þau segi þá frekar frá

ofbeldinu. Erlendis hefur þó ekki verið sýnt fram á tengsl á milli slíkrar

fræðslu og fækkunar kynferðisbrota gegn börnum (Miller-Perrin og

Perrin, 2007). Þetta hefur ekki verið rannsakað hér á landi svo vitað sé.

Samtökin Blátt áfram sinna fræðslu á þessu sviði. Þrátt fyrir þann kost

að samtökin líta á börn sem virka gerendur þyrfti að laga skilaboð betur

að íslenskum aðstæðum. Hér er t.d. átt við ráð samtakanna um hvaða

fullorðnum börn geti treyst, hvenær þau eigi að ræða við þá eða vera ein

með þeim. (Blátt áfram, e.d.) Nefna má ýmis dæmi úr daglegu lífi um að

óraunhæft sé að fylgja sumum leiðbeininganna, þó að markmið þeirra,

að koma í veg fyrir, greina og bregðast við kynferðisofbeldi á ábyrgan

hátt, sé fyllilega réttmætt. Má velta því fyrir sér hvort áherslan á hættuna

af kynferðisofbeldi sé einfölduð, hvort boðskapurinn geti verið fælandi,

vakið falskt öryggi og snúist upp í andstæðu sína (Houston og Griffiths,

2000). Fræðsla sem eingöngu leggur áherslu á að börn verndi sig sjálf

hefur meðal annars verið gagnrýnd á þeim forsendum að börn hafi ekki

þroska til að standa undir þessu. Spurningin er þó ekki hvort eigi að fræða

Fyrsta skrefið í

forvörnum gegn

ofbeldi í garð barna

er að brjóta þagnar-

múrinn