4. KAFLI Leið til framtíðar – sjálfbær þróun 119 4.6.1 HAGVÖXTUR OG LÍNULEGT KERFI Hugmyndafræði, einkenni/gildi og markmið núverandi óhefts markaðshagkerfis eru ekki í samræmi við sjálfbæra þróun og það stangast á við hvort annað (sjá mynd 21). Fyrst má nefna að eitt af grundvallaratriðum í sjálfbærri þróun er að virða mörk náttúrunnar og halda athöfnum okkar og nýtingu innan þolmarka hennar. En í dag lifum við á yfirdrætti á hverju einasta ári og höfum gert síðan um 1970 (sjá mynd 20). Hagvöxtur og neysluhyggja endurspegla ekki gildi sjálfbærrar þróunar sem byggir á jafnvægi og nægjusemi. Núverandi markaðshagkerfi nærir einstaklingshyggju og samkeppni á meðan sjálfbær þróun þarf á samfélagshyggju og samvinnu að halda. Skammtímasjónarmið einkenna núverandi hagkerfi en í sjálfbærri þróun eru langtímasjónarmið í forgangi. Siðferði er grundvallareinkenni sjálfbærrar þróunar en það er ekki hátt skrifað innan núverandi hagkerfis. Réttlæti innan og milli kynslóða einkennir sjálfbæra þróun en í núverandi kerfi sitjum við uppi með síaukið óréttlæti milli ríkra og fátækra auk þess að við erum að draga úr möguleikum komandi kynslóða sem er mikið óréttlæti. Hugmyndafræði, einkenni/gildi og markmið NÚVERANDI ÓHEFT MARKAÐSHAGKERFI SJÁLFBÆR ÞRÓUN Virðir ekki þolmörk náttúrunnar Virðir þolmörk náttúrunnar Byggir á hagvexti Byggir á þróun og jafnvægi Markmið um hagnað fyrir eigendur Markmið um gott líf fyrir alla Byggir á neysluhyggju Byggir á nægjusemi Nærir einstaklingshyggju Nærir samfélagshyggju Þarf á samkeppni að halda Þarf á samvinnu að halda Skammtímasjónarmið í forgangi Langtímasjónarmið í forgangi Veikur siðferðislegur grunnur Sterkur siðferðislegur grunnur Hefur knúið fram óréttlæti og ójöfnuð Byggir á réttlæti innan og milli kynslóða og auknum jöfnuði Mynd 21: Nokkur grundvallarmunur er á gildum núverandi hagkerfis og sjálfbærrar þróunar.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjIxNzc=