Verður heimurinn betri?

4 VERÐUR HEIMURINN BETRI? EFNISYFIRLIT Denna bok är framtagen av FN:s utvecklingsprogram, UNDP. UNDP arbetar för mänsklig utveckling och har verksamhet i circa 170 länder och territorier. Vi sammanlänkar länder med kunskap, erfarenhet och resurser som hjälper människor att förbättra sina liv. UNDP koordinerar också arbetet med Globala målen för hållbar utveckling. Besök gärna s e.undp.org eller www.globalamålen.se för mer information. Den första upplagan av Blir världen bättre? kom ut 2005. Det här är den sjunde uppdaterade och omarbetade upplagan. Boken är skriven av Staffan Landin och Mikael Botnen Diamant tillsammans med UNDP:s nordiska kontor. Staffan arbetar som frila nsande föreläsare och skribent med fokus på utvecklings- frågor. Han kan kontaktas genom www.staffanlandin.se. Mikael Botnen Diamant arbetar som konsult med uppdrag för bland andra Sida och UNDP. Han kan kontaktas genom www.mikaelbotnendiamant.com. Innehållet i denna bok finns också tillgängligt på webben: globalamålen.se/blirvarldenbattre. Här hittar du även skolmaterial med övningar för högstadie- och gymnasieelever, framtaget av Universitets och Högskolerådets program Den Globala Skolan och UNDP:s nordiska kontor. Blir världen bättre? har tagits fram med stöd av Sida. Formáli................................................................................................................................... 7 Spurningaleikur..................................................................................................................... 8 Fyrsti kafli: Ný viðmið Hvað er þróun?.....................................................................................................................13 Hvernig heldur þú að ástandið sé?......................................................................................17 200 ár sem breyttu heiminum.............................................................................................21 Náðum við þúsaldarmarkmiðunum?.................................................................................. 26 Annar kafli: Heimsmarkmið Heimsmarkmiðin um sjálfbæra þróun................................................................................ 32 Þriðji kafli: Ástandið í heiminum Fátækt...................................................................................................................................41 Hnattræn heilsa...................................................................................................................46 Lýðræði................................................................................................................................56 Jafnrétti................................................................................................................................60 Neyðarástand og hamfarir..................................................................................................64 Sjálfbær þróun og loftslagsmál...........................................................................................71 Ójöfnuður............................................................................................................................ 76 Fjórði kafli: Framtíðin kallar á aðgerðir Sjálfbær framtíð.................................................................................................................. 87 Meira um þróun í heiminum...............................................................................................94 VERÐUR HEIMURINN BETRI? Höfundarréttur: Þróunaráætlun SÞ, UNDP Texti: Staffan Landin, Mikael Botnen Diamant og Norðurlandaskrifstofa UNDP Íslensk þýðing: Salvör Aradóttir Útlit þessarar útgáfu: Malin Engman AB og PrettyZebra Íslenskt umbrot: Bergþóra Jónsdóttir Myndir: UN Photo, UNDP, Victor Brott, Akshaya Patra Foundation, UNICEF Kápa: UNDP/Freya Morales Prentun: Háskólaprentun Upplag: 250 eintök. Nálgast má bókina í gegnum Félag Sameinuðu þjóðanna á Íslandi, [email protected] Þessi bók er tekin saman að frumkvæði Þróunaráætlunar Sameinuðu þjóðanna, UNDP. UNDP vinnur að þróun lífskjara og starfar í um 170 löndum og svæðum. Við tengjum saman lönd með þekkingu, reynslu og fjármagn til að aðstoða fólk við að bæta líf sitt . UNDP samræ ir einnig starf að heimsmarkmiðunum um sjálfbæ a þr ó . Nánari upplýsingar má nálgast á slóðunum se.undp.org eða www.globalamålen.se . Fyrsta útgáfa bókarinnar Verður heimurinn betri? kom út árið 2005. Þetta er sjöunda útgáfan og er hún uppfæ ð og endurs ðuð. Staffan Landin og Mikael Botnen Diamant eru höfundar bókarinnar í samstarfi við Norðurlandaskrifstofu UNDP. Efni þessarar bókar er einnig að finna á Netinu: www.globalamålen.se/blirvarlden- battre. Þar er einnig að finna nám sefni með æ ingum fy rir g unn- og framhaldsskóla, sem tekið er saman af áætlun Há skólaráðsins, Den Glob ala Skolan, í samstarfi við Norðurlandaskrifstofu UNDP. Íslensk útgáfa bókarinnar Verður heimurinn betri? er í umsjón Félags Sa einuðu þjóða na á Íslandi og nýtur útgáfan stuðni s Utanríkisráð eytisins. Prentgripur 1041 0823 S V A N S M E R K I Ð