Um víða veröld - Jörðin

64 Loftþrýstingur Við búum á botni þykks lofthjúps sem umlykur jörðina. Á sérhverjum fersentimetra á yfirborði jarðar hvílir loftsúla sem vegur allt að eitt kíló en þyngd þessa lofts köllum við loftþrýsting . Loftþrýstingur er mestur við sjávarmál en lækkar með hæð þar sem loftsúlan ofan viðkomandi staðar styttist og léttist. Mælieiningin fyrir loftþrýsting er hektópaskal (hPa). Meðalloftþrýstingur við sjávarmál er nærri 1013 hPa. Lágþrýstisvæði eða lægð merkir að loft­ þrýstingur sé þar lægri en í næsta nágrenni en háþrýstisvæði eða hæð merkir að loftþrýstingur sé hár. Loftþrýstingur við sjávarmál er sjaldan hærri en 1050 hPa og fer sjaldan niður fyrir 950 hPa nema í dýpstu lægð­ um og fellibyljum. Á veðurkortum eru teiknaðar jafnþrýstilínur sem tengja saman staði með sama loftþrýsting á sama tíma. Loft leitar frá hærri loftþrýstingi til lægri en svigkraftur jarðar sveigir leið loftsins til hægri á norðurhveli en til vinstri á suðurhveli. Svigkrafturinn er tilkominn vegna snúnings jarðar og veldur því að vindur blæs jafnan nær samsíða jafnþrýstilínum þannig að hærri þrýstingur er til hægri handar ef horft er undan vindi. Þannig má sjá að vindur snýst réttsælis um hæðarmiðjur en rangsælis um lægðarmiðjur. Því styttra sem er á milli þrýstilínanna, því hvassari er vindurinn. Brött og há fjöll hindra þessa leið loftsins samsíða þrýstilínunum og valda staðbundnum vindstrengjum, óveðrum eða hægviðri þegar loftið þrýstist ýmist fram hjá fjöllum eða yfir þau. Vindhraði er mældur í metrum á sekúndu (m/sek). Þegar lægð gengur yfir landið fylgir henni venjulega úrkoma og vindasamt veður. Hæðum fylgir hins vegar jafnan hægviðri og bjart veður. Í lægðinni fyrir sunnan landið er loftþrýstingur lágur. Eins og örvarnar sýna snýst vindur þar rangsælis. Norðaustur af landinu er hæð. Þar er loftþrýstingur hár og vindur snýst réttsælis. SVIGKRAFTUR Svigkraftur jarðar leitast við að færa alla lausa hluti frá upphaflegri stefnu, til hægri á norðurhveli en til vinstri á suðurhveli. Hvassviðrið þarf ekki alltaf að vera leiðinlegt.