Neistar

81 4. Útdráttur 1. Skrifaðu útdrátt um efni greinarinnar og finndu að lokum þá málsgrein sem nær best utan um heildarboðskap greinarinnar. 2. Skrifaðu mótsvar sem hrekur boðskap greinarinnar. 3. Hvernig tengist myndin efni greinarinnar? Finndu aðra mynd á netinu sem gæti komið í stað myndarinnar af kettinum. Tilvalið er að nýta mótsvarið þitt sem æfingu í framsögn. Útdráttur er stutt samantekt úr texta þar sem greint er frá helstu aðalatriðum en aukaatriðin eru látin eiga sig. Hann inniheldur inngang, meginmál og niðurlag, er í samfelldu máli og sá sem skrifar hann notar eigið orðalag. sér né samfélagi sínu til vandræða. Það þótti sjálfsagt að sá sem stóð barn að illri hegðan, hirti það á staðnum, ef hann var þess umkominn eða drægi það organdi heim til foreldranna, sem tóku þá málið í sínar hendur og þökkuðu manninum fyrir með virktum sem velgerðarmanni barnsins. Ef til vill hefur samvinna og samstaða foreldra, kennara og samfélagsins valdið mestu um, að það er staðreynd, sem við, er munum tímana tvenna og höfum samanburð, getum vottað, að það tókst almennt betur til um uppeldi barna — og unglinga en nú gerist. Það sýndist ekki sitt hverjum í fyrra tíma undir hefðbundnum venjum og siðum; allir aðilar, sem höfðu áhrif á uppeldi, voru sammála hver ætti að vera hegðunarmáti barna og unglinga og hjálpuðust að við að kenna barninu þann hegðunarmáta og eins var það að allir aðilar, foreldrar, kennarar og samfélagið, voru á einu máli um, hvað teljast skyldi refsivert afbrot og það bæri að refsa barninu; öll vorkunnsemi væri af hinu illa og barninu til skaða. Það var ekki um að ræða þann tvískinnung, sem nú ríkir, ef eitthvað þarf að taka til hendi í uppeldismálum, hvort heldur er almennt eða ráða framúr vanda einstaklings. Strax eru komnir ótal spekingar í málin og sýnist sitt hverjum og upphefst yfirþyrmandi kjaftæði, þar sem sérfróðir menn tala uppúr sinni skólabókinni hver. Heilbrigð skynsemi og reynsla og heilbrigt mat á þeim forsendum kemur ekki til álita, heldur einvörðungu uppeldisfræði úr bókum. Svo var það í þennan tíma að til var illt innræti, en sú staðreynd mannlífsins er ekki lengur viðurkennd, að menn fæðist misjafnir að innræti. Það var afturámóti viðurkennt áður fyrr og þótti afleitt þegar þess varð vart að barn eða unglingur var illt í sér og það voru gerðar ráðstafanir til að fást við það, þótt ekki væri beinlínis um neitt afbrot að ræða. Það var til, að koma slíku barni fyrir hjá góðu og guðhræddu fólki í sveit, eða hjá verkstjóra eða formanni, sem vitað var að höfðu gott lag á unglingum og það hjálpaði mikið til í þessu efni, að unglingar komust á mótunarárunum í félag fullorðinna í störfum og drógu þá dám af alþýðufólki þessa tíma, sem ekki mátti vamm sitt vita í neinu og fordæmdi illmennsku; þeir menn urðu utangarðsmenn. Líklega er ekkert lengur til jafnmannbætandi og gott til eyðingar ills innrætis en sjóveiki, sjóhræðsla, vökur og örmagnan við vinnu. Það hefur enn ekki fundizt nein uppeldisaðferð, sem hægt sé að fullyrða, að sé sú besta mögulega, en það er margt, sem bendir til, að hefðbundna uppeldið fyrrum sé skárra en sérfræðingauppeldið nú. Trúlega er ekki enn þekkt nein haldbetri uppeldisaðferð en rassskelling og þrælavinna. Framh. næsta sunnudag.