Mannslíkaminn - Litróf náttúrunnar

58 BLÓÐRÁSIN Þegar nýrun bila Stundum myndast svokallaðir nýrnasteinar í nýrunum. Smáir steinar geta skolast út með þvagi en stórir steinar geta fest í nýrunum eða í þvagpípunum og valda þá oft verkjum. Nú geta læknar brotið þessa steina með hljóðbylgjum og brotin skolast síðan út með þvaginu. Sumir nýrnasjúkdómar eru mjög alvarlegir og geta valdið því að nýrun hætta að starfa. Slík nýrnabilun getur stofnað lífi sjúklingsins í hættu því að blóðið hreinsast þá ekki lengur. Þá verður að tengja hann við tæki, gervinýra, sem hreinsar blóðið í ferli sem kallast blóðskilun . Hluti nýrnasjúklinga fær ný nýru með nýrnaígræðslu. Þá er heil­ brigt nýra tekið úr manni og grætt í þann nýrnasjúka. Hér á landi eru um tíu nýrnaígræðslur gerðar á ári. Lifrin – hreinsistöð og geymsla Lifur fullorðins manns vegur um 1,5 kílógrömm og er stærsta innra líf­ færi líkamans. Á hverri mínútu fer um hálfur lítri af blóði gegnum lifr­ ina. Hún fjarlægir skaðleg efni úr blóðinu. Áfengi umbreytist til dæmis í önnur efni sem eru minna skaðleg. Lifrin tekur ýmis lyf og gerir þau vatnsleysanlegri þannig að þau geta losnað úr líkamanum með þvaginu. Lifrin losar líkamann við sum efni með gallinu sem hún framleiðir. Með gallinu berast þessi efni út í smáþarmana og síðan úr líkamanum með hægðunum. Lifrin brýtur til dæmis niður blóðrauðann og losar út í gallið. Þetta veldur rauðbrúnum lit hægðanna. Lifrin geymir líka orkurík efni og önnur næringarefni. Ef mikill glúkósi er í blóðinu getur lifrin tekið hann og breytt honum í glýkógen sem hún geymir. Glýkógenið verður þá orkuforði fyrir líkamann. Ef við þurfum á aukaorku að halda getur lifrin breytt hluta af glýkógeninu í glúkósa sem fer út í blóðið. Loks má nefna að lifrin getur geymt ýmis nauðsynleg næringarefni, til dæmis vítamín og járn . Í blóðskilun er blóð leitt með slöngum gegnum gervinýra. Þar hreinsast blóðið og er leitt aftur í líkama sjúklingsins. Lifrin er stærsta innra líffæri líkamans. Á þessari röntgensneiðmynd er lifrin stóra, rauðgula líffærið.