Maður og náttúra

128 ÞRÓUN LÍFSINS Fyrir rúmlega 3,5 milljörðum ára mynduðust sambú einfruma baktería. Þessi sambú kallast mottuberg eða strómatólítar. Bakteríurnar beisluðu orku sólar og mynduðu súrefni við ljóstillífun. Enn má finna lifandi mottuberg við strendur Ástralíu. Efnin verða lifandi Fyrstu lifandi einingarnar hafa ef til vill orðið til þegar regndropar féllu á heita steina eða heitan leir. Þá gátu efnafræðilegar byggingareiningar í vatninu myndað langar keðjur. Þannig mynduðust hugsanlega ein- faldir undanfarar DNA-sameinda . En lífverur þurftu að mynda einhvers konar himnu utan um erfða- efnið. Við vitum að fituefni í vatni geta myndað himnur sem líkjast frumuhimnu . Fyrstu og frumstæðustu frumurnar kynnu að hafa myndast þegar DNA-líkar sameindir urðu innlyksa í slíkum fitubólum. Þá hafa komið fram tilgátur þess efnis að fyrstu einföldu, lifandi einingarnar hafi ekki orðið til hér á jörðinni heldur borist hingað með loftsteinum utan úr geimnum. Eftir sem áður er þeirri spurningu ósvarað hvernig og hvar þær sameindir hafi þá orðið til. Kviknun lífsins Ein forsendan fyrir lífi er að lífverur geti fjölgað sér. Það gátu þær eftir að fram komu undanfarar DNA-sameindanna, erfðaefni sem gat eftir- myndað sjálft sig. Þegar þær voru lokaðar af inni í frumuhimnu gátu lífverurnar fjölgað sér með einfaldri frumuskiptingu. Önnur forsenda lífs er að lífverur geti aflað sér orku úr umhverfi sínu. Orkuna þurfa þær meðal annars til þess að tengja saman efni í nýjar byggingareiningar sem eru forsenda fyrir vexti frumnanna. Fyrstu og einföldustu frumurnar gátu ef til vill sótt orku í einföld kolefnissam- bönd og gosgufur. Því verður víst seint eða aldrei slegið föstu hvenær og hvernig lífið varð til. Allt umrótið í árdaga jarðar hefur eytt nær öllum ummerkjum frá þessum löngu liðnu tímum. Elstu steingervingar af einföldum frumum eru í kringum 3,5 milljarða ára gamlir, en vísbendingar hafa fundist um líf fyrir næstum fjórum milljörðum ára.