EVRÓPA VERKEFNABÓK
ISBN: 978-9979-0-2749-2 © 2010 Hilmar Egill Sveinbjörnsson © 2010 kort: Jean-Pierre Biard © 2010 teikningar: Anna Cynthia Leplar © 2010 teikningar: Ingi Jensson Ritstjórn: Sigrún Sóley Jökulsdóttir Öll réttindi áskilin 1. útgáfa 2010 2. útgáfa 2012 önnur prentun 2013 þriðja prentun 2015 fjórða prentun 2016 fimmta prentun 2018 sjötta prentun 2019 sjöunda prentun 2020 áttunda prentun 2021 níunda prentun 2022 tíunda prentun 2024 ellefta prentun 2025 Miðstöð menntunar og skólaþjónustu Kópavogi Umbrot og hönnun: Námsgagnastofnun Prentun: Litróf ehf. – umhverfisvottuð prentsmiðja
Evrópa Verkefnabók
2 EVRÓPA ______________________________ ______________________________ ______________________________ ______________________________ Evrópa – skipting bókarinnar Skoðaðu í lesbókinni hvernig Evrópu hefur verið skipt upp í fjóra hluta. Litaðu hvern hluta með sínum lit.
3 Heimsálfur 1. Skrifaðu á línurnar heiti heimsálfanna og litaðu þær í mismunandi litum. 2. Hvað eru heimsálfurnar margar? ___________________ 3. Hvaða heimsálfa er stærst? ___________________ 4. Hvaða heimsálfa er minnst? ___________________ 5. Í hvaða heimsálfum eru eftirtalin lönd? Kína _________________________ Bandaríkin ____________________ Egyptaland ____________________ Spánn ________________________ Brasilía _______________________ 6. Hvaða höf eru merkt þessum númerum á kortinu? 1. ______________________________ 2. ______________________________ 3. ______________________________ 4. ______________________________ 5. ______________________________ _________________________ _________________________ _________________________ _________________________ _________________________ _________________________ _________________________ 1 2 3 1 4 5
4 EVRÓPA Vinnubókort 01 - 26.07.2010 Lönd í Evrópu 1. Númeraðu löndin í Evrópu og skráðu nöfnin hér á línurnar ásamt heiti höfuðborga. 1. ______________________________ 2. ______________________________ 3. ______________________________ 4. ______________________________ 5. ______________________________ 6. ______________________________ 7. ______________________________ 8. ______________________________ 9. ______________________________ 10. ______________________________ 11. ______________________________ 12. ______________________________ 13. ______________________________ 14. ______________________________ 15. ______________________________ 16. ______________________________ 17. ______________________________ 18. ______________________________ 19. ______________________________ 20. ______________________________ Danmörk - Kaupmannahöfn 5
5 2. Skrifaðu niður þau Evrópulönd sem þú hefur komið til og höfuðborgir þeirra. _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 3. Hvaða fleiri stöðum manstu eftir í þeim löndum sem þú hefur komið til? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 4. Hvaða land langar þig til að heimsækja? Hvað myndir þú skoða í því landi og hvers vegna? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 21. ______________________________ 22. ______________________________ 23. ______________________________ 24. ______________________________ 25. ______________________________ 26. ______________________________ 27. ______________________________ 28. ______________________________ 29. ______________________________ 30. ______________________________ 31. ______________________________ 32. ______________________________ 33. ______________________________ 34. ______________________________ 35. ______________________________ 36. ______________________________ 37. ______________________________ 38. ______________________________ 39. ______________________________ 40. ______________________________ 41. ______________________________ 42. ______________________________ 43. ______________________________ 44. ______________________________ 45. ______________________________ 46. ______________________________
6 EVRÓPA Landakort 1. Hvers vegna þurfum við að hafa landakort þegar við ferðumst? _______________________________________________________________________ 2. Nefndu tvær tegundir korta og hvaða munur er á þeim. _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 3. Skoðaðu hellaristur á netinu eða í bókum. Hvað teiknaði fólk á hellisveggina? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 4. Teiknaðu nútímahellaristu.
7 Kortalestur – kortabók 1. Notaðu Kortabók handa grunnskólum (2007). Á hvaða blaðsíðum eru upplýsingar um Evrópu? _______________________________________________________________________ 2. Í kortabókinni er hægt að fá alls konar upplýsingar um Evrópu. Hvaða upplýsingar getur þú fundið um Evrópu í kortabókinni? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 3. Skoðaðu kort af Evrópu á bls. 38 og 39 í Kortabók handa grunnskólum (2007). Teiknaðu nokkur mismunandi tákn sem þar má finna og skráðu hvað þau standa fyrir. _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________
8 EVRÓPA Fjarkönnun 1. Hvað er átt við með hugtakinu fjarkönnun? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 2. Finndu nöfn nokkurra gervitungla sem svífa á braut um jörðu og skrifaðu hér hvað þau heita. _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ Að þekkja áttirnar 1. Hvað heita höfuðáttirnar fjórar og hvaða gráðum samsvara þær á áttavita? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 2. Skrifaðu réttar áttir á strikin. 3. Hvaða tæki og útbúnaður er nauðsynlegur þegar ferðast er um óbyggðir? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________
9 4. Fylltu inn í töfluna það sem vantar. 5. Hvað heldurðu að menn hafi notað til að rata á milli staða áður en áttavitinn varð til? _______________________________________________________________________ 6. Hvaða tæki, annað en áttavitinn, er notað nú til dags til að rata á milli staða? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 7. Nefndu tvö lönd í Evrópu sem eru fyrir austan Þýskaland. _______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ Höfuðáttir Milliáttir Sk.st. Gráður Norður N 0° eða 360° Norðnorðaustur 22,5° NA ANA 67,5° 90° Austsuðaustur SA 157,5° S SSV Suðvestur 225° Vestsuðvestur Vestur 292,5° Norðvestur NNV
10 EVRÓPA 8. Nefndu fjögur lönd í Evrópu sem eru fyrir norðan Tékkland. _______________________________________________________________________ 9. Nefndu fjögur lönd í Evrópu sem eru fyrir vestan Sviss. _______________________________________________________________________ 10. Nefndu fjögur lönd í Evrópu sem eru fyrir sunnan Slóveníu. _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ Evrópa 1. Hvar liggja álfumörk Evrópu? Merktu þau inn á kortið. _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 2. Hvað er meginland? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ Vinnubókort 03 -27.07.2010
11 3. Hvaða lönd eiga landamæri að Sviss? __________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ Póllandi? ________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ Hollandi? _______________________________________________________________ _______________________________________________________________________ Þýskalandi? ______________________________________________________________ _______________________________________________________________________ Ungverjalandi? ___________________________________________________________ _______________________________________________________________________ Króatíu? ________________________________________________________________ _______________________________________________________________________
12 EVRÓPA Landslag í Evrópu – kort 1. Litaðu kortið í réttum litum; hálendi, láglendi, höf, vötn og fleira sem þér dettur í hug. Notaðu kort í lesbók eða kortabók sem fyrirmynd. Skýringar ___________________________ ___________________________ ___________________________ ___________________________ ___________________________ ___________________________ ___________________________ Vinnubókort 03 -27.07.2010
13 Vinnubókort 08 - 31.08.2010 Landslag í Evrópu 1. Hvað er einkennandi fyrir landslag í suður- og austurhluta Evrópu? ___________________________ ___________________________ ___________________________ ___________________________ ___________________________ ___________________________ ___________________________ ___________________________ 2. Hvaða tímabil mótaði landslag í Evrópu öðrum fremur? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 3. Hvernig var þá umhorfs í Evrópu á ísöld? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 4. Hvaða ummerki má finna í landslagi í Evrópu eftir að ísaldarjökullinn hvarf? Nefndu dæmi. ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________
14 EVRÓPA Eyjar og skagar 1. Finndu fimm stærstu eyjarnar í Evrópu, byrjaðu á þeirri stærstu. Mundu að lönd geta verið eyjar. 1. ______________________________ 2. ______________________________ 3. ______________________________ 4. ______________________________ 5. ______________________________ 2. Merktu skagana inn á kortið. 6. Íberíuskaga 7. Balkanskaga 8. Ítalíuskaga 9. Skandinavíuskaga 3. Hvað heitir skaginn sem Noregur og Svíþjóð eru á? _______________________________________________________________________ 4. Hvaða lönd má finna á Íberíuskaga og hvaða öðru nafni er hann líka nefndur? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 5. Nefndu sjö lönd sem eru á Balkanskaga. ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ Vinnubókort 08 - 31.08.2010
15 Ár, vötn og höf 1. Veldu tvær stórar ár í Evrópu. Taktu fram í hvaða fjalllendi þær eiga upptök sín og í hvaða höf þær renna. Segðu um hvaða lönd árnar, sem þú valdir þér, renna? Renna þær í gegnum einhverjar borgir, þá hverjar? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 2. Tengdu saman borg og á: 3. Raðaðu í rétta röð og finndu lausnarorðið: 1 Köln ______ Moldá 2 Prag ______ Dóná 3 Hamborg ______ Signa 4 París ______ Elbe 5 Búdapest ______ Rín Lausnarorð:_______________________________ Vinnubókort 08 - 31.08.2010 EBLE GAVLO NÍR NÓDÁ ÓP NGSAI 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6
16 EVRÓPA 3. Hvað heita höfin sem umlykja Evrópu? ____________________________________ ____________________________________ ____________________________________ ____________________________________ ____________________________________ ____________________________________ 4. Nefndu þrjú innhöf og fimm strandhöf í Evrópu. _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ Fjallgarðar 1. Nefndu fjóra fjallgarða í Evrópu. _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 2. Hvernig hafa fjallgarðarnir í suðurhluta Evrópu orðið til? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ Vinnubókort 06 - 27.08.2010
17 3. Finndu í hvaða löndum helstu brotabelti og fjallgarðar í Evrópu eru. ______________________________________________ ______________________________________________ ______________________________________________ ______________________________________________ ______________________________________________ ______________________________________________ Golfstraumurinn 1. Teiknaðu inn á kortið þá hafstrauma sem má finna í Atlantshafinu og skráðu nöfn þeirra. Gerðu greinarmun á heitum og köldum hafstraumum. 2. Hvaðan kemur Golfstraumurinn? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 3. Segðu í stuttu máli frá áhrifum Golfstraumsins á veðurfar í Evrópu. _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________
18 EVRÓPA 4. Hvað heitir sá hluti Golfstraumsins sem streymir upp að suðurströnd Íslands? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 5. Hvers vegna væri erfitt að búa á Íslandi ef það væri enginn Golfstraumur? _________________________________ _________________________________ _________________________________ __________________________________ 6. Orðaleit. Finndu eftirtalin orð í rammanum: Atlantshaf, Bandaríkin, Eystrasalt, Golfstraumurinn, Grænland, hafstraumur, Karíbahaf, Miðjarðarhaf, veðurfar G X T G N S S T J H J K Q V T G R R G Y T G V P A Y M X E J Y A Æ C V Z W W R F D R A Ð Z C M C N W B G V E S A A C U J W H I O L K L R F T J T F R A Y R Y Ð V A O C L R L F W F F B V R D J J N A V A C Q R A M Q B R D Z A N D S U B Y B R U G O L F S T R A U M U R I N N D G Q N S M R Ð Q U G T Z Y H X V U H D T V D A R A B K R W P U A Q S N I K Í R A D N A B V F F Y K A R Í B A H A F M B G B E Y D W Y I Z R X A N M E P J R Q C E C W G Q M Z F Q P
19 Loftslag 1. Hvaða loftslagsbelti liggja í Evrópu og hver eru einkenni þeirra? Teiknaðu þau hér inn á kortið. _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 2. Skoðaðu kort yfir meðalhita í Evrópu á bls. 10. Vinnubókort 02 -27.07.2010 Hver er meðalhiti í janúar í Moskvu? ____________ Lissabon? ___________ Varsjá? _____________ London? ____________ Aþenu? _____________ Hver er meðalhiti í júlí í Moskvu?____________ Lissabon? ___________ Varsjá? _____________ London? ____________ Aþenu? _____________
20 EVRÓPA Gróður 1. Teiknaðu gróðurbelti Evrópu á kortið og litaðu með viðeigandi litum. 2. Hvað heita gróðurbeltin og hvaða lit valdir þú fyrir hvert belti og hver er einkennisgróður hvers gróðurbeltis fyrir sig? 1. ______________________ _______________________________________ 2. ______________________ _______________________________________ 3. ______________________ _______________________________________ 4. ______________________ _______________________________________ 5. ______________________ _______________________________________ 6. ______________________ _______________________________________ Vinnubókort 02 -27.07.2010
21 3. Hvert er nyrsta gróðurbelti jarðar og af hverju geta tré ekki vaxið þar? ____________________________________ ____________________________________ 4. Hvaða gróður er að finna í hæstu fjöllum? ____________________________________ ____________________________________ 5. Í hvaða löndum liggur barrskógabeltið? _______________________________________________________________________ 6. Hvað heita helstu trjátegundirnar í barrskógabeltinu? _______________________________________________________________________ 7. Hver er einkennisgróður fyrir gresjur? _______________________________________________________________________ 8. Hvar er makkígróður helst að finna í álfunni? _______________________________________________________________________ Búseta 1. Hverjar eru fimm fjölmennustu borgir Evrópu? Í hvaða löndum eru þessar borgir? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 2. Hver er munurinn á dreifbýli og þéttbýli? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________
22 EVRÓPA 3. Hvort býrð þú í þéttbýli eða dreifbýli? Hvað búa margir í þínu sveitarfélagi? _______________________________________________________________________ 4. Hvað eru Evrópubúar stór hluti af íbúum heimsins? _______________________________________________________________________ 5. Hvers vegna heldurðu að það sé strjálbýlla í norðurhluta Evrópu en sunnar? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 6. Hvers vegna heldurðu að það búi svona margir í stórborgum Evrópu en fáir í sveitunum? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 7. Í hvaða stórborg í Evrópu myndir þú vilja búa? Hvers vegna? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 8. Finndu 6 þéttbýlustu lönd Evrópu. Fjölmennustu löndin Íbúaþéttleiki 1. 2. 3. 4. 5. 6. Íbúaþéttleiki = íbúafjöldi km²
23 Maður og náttúra 1. Hvað hefur náttúran veitt okkur frá örófi alda? _________________________________ _________________________________ 2. Af hverju gæti það stafað að íbúaþéttleiki í Evrópu er eins mikill og raun ber vitni? _________________________________ _________________________________ _________________________________ 3. Hvað er átt við þegar talað er um auðlindir jarðar? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 4. Hvers vegna er mikilvægt að fara vel með auðlindirnar? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ Atvinnuhættir 1. Hvað ræður því hvaða atvinna er stunduð á hverjum stað fyrir sig? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 2. Hvað er staðarval? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________
24 EVRÓPA 3. Hvaða áhrif heldurðu að atvinnuhættir hafi á búsetu fólks? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 4. Hvað langar þig til að vinna við þegar þú verður eldri og hvar í Evrópu heldurðu að þú gætir fengið vinnu við það? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 5. Teiknaðu mynd af þér í draumastarfinu þínu. Landbúnaður 1. Í hvaða þrjá meginflokka er landbúnaði skipt? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 2. Hvers konar landbúnaður telst til hvers flokks fyrir sig? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________
25 3. Hannaðu og teiknaðu mynd af skilti sem táknar hvern flokk landbúnaðar. 4. Hvaða tegund landbúnaðar er einkum stunduð um norðanverða álfuna, um miðbik álfunnar og í Miðjarðarhafslöndum? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 5. Hvað er átt við með hugtakinu lífrænn landbúnaður? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 6. Hvers vegna heldurðu að það sé betra að bera skít á tún heldur en tilbúinn áburð? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 7. Ef þú værir bóndi í Evrópu, hvernig bóndi vildir þú vera, hvar og hvers vegna? __________________________________ __________________________________ __________________________________ __________________________________ __________________________________ __________________________________ __________________________________ __________________________________
26 EVRÓPA Vatnsnotkun og áburður í landbúnaði 1. Hvað notar landbúnaður í Evrópu mikið vatn miða við alla vatnsnotkun í Evrópu? _____________________________________________________________ 2. Hvað er til ráða svo menn fari betur með vatn? _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ 3. Hvað getur þú gert til að spara vatn? _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ 4. Til hvers er tilbúinn áburður notaður í landbúnaði? _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ 5. Til hvers eru eiturefni notuð í landbúnaði? _____________________________________________________________ 6. Hvaða afleiðingar getur tilbúinn áburður haft á umhverfið? _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ 7. Hvaða afurðir fáum við úr landbúnaði? _____________________________________________________________ _____________________________________________________________
27 Sjávarútvegur 1. Fyrir hvaða lönd skipta fiskveiðar mestu máli? Af hverju heldurðu að svo sé? __________________________________ __________________________________ __________________________________ __________________________________ __________________________________ __________________________________ 2. Í hvaða tvo þætti má skipta fiskveiðum? __________________________________ __________________________________ ____________________________________ 3. Hvað hafa Íslendingar, Norðmenn og Færeyingar samið um sín á milli í sjávarútvegsmálum? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 4. En Þjóðverjar, Austurríkismenn og Svisslendingar? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 5. Finndu nokkur lönd sem liggja ekki að sjó. Hvar heldurðu að þær þjóðir stundi fiskveiðar? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________
28 EVRÓPA 6. Orðaleit: Finndu eftirtalin orð í rammanum: fiskeldi, fiskistofa, fiskveiðar, fiskveiðistefna, kvóti, þorskur, sjór, síld, vötn, ýsa Þjónusta 1. Hver er sá atvinnuvegur sem flestir Evrópubúar starfa við? _______________________________________________________________________ 2. Nefndu nokkur störf í þjónustugeiranum? _______________________________________________________________________ N K G X G O A A U K K H F X R A O E R R S K I C G Z H I B B P D L H Z F P V T T C X S D C F R U K S R O Þ F Ó E W K U W Q I V V B W J W N F V J I U L Ý Q S Q D X V S I I F K S K P G S G K D Z J S E V Q L T F G K Q A M V C K Y R J R R O K W F I S K V E I Ð I S T E F N A I N P H L K I P W G I R A N B W D L D R F N Ð Y Z Q Ó Y Y O K K I N B T D R A S R J E E Q S Í L D Ö W Y F R R S S X A I P U Z V W Y D B T I A K R U F N R J G F J B B H V U T C J S
29 3. Hvaða þjónustugrein hefur vaxið hvað hraðast á liðnum áratugum? _______________________________________________________________________ 4. Nefndu nokkra þekkta ferðamannastaði sem þú veist um í Evrópu. _______________________________ _______________________________ _______________________________ _______________________________ 5. Hvert í Evrópu myndir þú vilja ferðast á sumrin? En á veturna? Af hverju? _______________________________ _______________________________ _______________________________________________________________________ 6. Teiknaðu eða límdu inn mynd af þekktum ferðamannastað.
30 EVRÓPA Iðnaður 1. Í hvaða landi á iðnvæðingin rætur sínar? Hvernig gerðist það? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 2. Skoðaðu töfluna um atvinnuskiptingu starfandi fólks á bls. 18 og svaraðu spurningum. • Í hvaða löndum er landbúnaður mestur? ______________________________________ • En minnstur? __________________________________________________________ • Í hvaða löndum er iðnaðarframleiðsla mest? ___________________________________ • En minnst? ____________________________________________________________ • Í hvaða löndum er þjónusta mest? __________________________________________ • En minnst? ____________________________________________________________ 3. Hvaða ályktanir er hægt að draga af upplýsingunum úr töflunni? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 4. Útskýrðu og nefndu dæmi um: • Þungaiðnað ___________________________________________ ___________________________________________ ___________________________________________ • Hátækniiðnað ___________________________________________ ___________________________________________ ___________________________________________
31 Auðlindir Evrópu 1. Nefndu dæmi um auðlindir. _____________________________________ _____________________________________ _____________________________________ 2. Hverjar eru helstu auðlindir Evrópu? _____________________________________ _____________________________________ _____________________________________ _____________________________________ 3. Nefndu nokkur lönd sem eru rík af auðlindum. _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 4. Hvar gera Íslendingar sér vonir um að finna olíu? _______________________________________________________________________ 5. Hvað er olía? _______________________________________________________________________ 6. Segðu frá Drekasvæðinu. _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 7. Hvaða auðlind jarðar finnst þér verðmætust og hvers vegna? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________
32 EVRÓPA Orka 1. Nefndu nokkra orkugjafa. _____________________________________________ _____________________________________________ _____________________________________________ 2. Hvaða orkugjafa er talað um sem græna orkugjafa og af hverju? _____________________________________________ _____________________________________________ _____________________________________________ 3. Til hvers notum við orku? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 4. Hvernig getum við sparað orku? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 5. Skráðu hjá þér allt það sem þú og þín fjölskylda gerir sem þarfnast orku. Hvaða tæki og tól þurfa orku, hvaða orka er endurnýjanleg og óendurnýjanleg? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________
33 6. Ræðið í bekknum um kosti og galla orkugjafa. Skrifið niðurstöðurnar í töfluna. ORKUGJAFI KOSTIR GALLAR Hugað að umhverfinu 1. Hvers vegna er mikilvægt að ganga vel um jörðina okkar og hvernig ber okkur að skila henni til komandi kynslóða? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 2. Hvað er átt við þegar talað er um gróðurhúsaáhrif og hvað veldur þeim? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 3. Hvað er endurvinnsla og af hverju er mikilvægt að við endurvinnum? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________
34 EVRÓPA 4. Hvað er hægt að endurvinna? Skoðaðu vef Sorpu (www.sorpa.is). _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 5. Hvað heitir skólinn sem Sameinuðu þjóðirnar starfrækja á Íslandi? _______________________________________________________________________ 6. Af hverju heldurðu að þessi skóli sé á Íslandi? _______________________________________________________________________ 7. Hver er ein algengasta náttúruvá í norðanverðri Evrópu? _______________________________________________________________________ 8. Hvað getur þú gert til að vernda umhverfi þitt? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________
35 Samgöngur 1. Hvað þýðir orðið „samgöngur“ og hvað er það sem myndar samgöngunet álfunnar? _________________________________ _________________________________ _________________________________ _________________________________ _________________________________ _________________________________ 2. Hvar eru stærstu flugvellir Evrópu og hvað heita þeir? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 3. Hvernig er vörum aðallega dreift um heimsbyggðina? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 4. Hvernig berst stærsti hlutinn af neysluvarningi Íslendinga til landsins? _______________________________________________________________________ 5. Hvaða samgöngugeiri vex hraðast og af hverju? _______________________________________________________________________
36 EVRÓPA 6. Hverjir eru kostir og gallar þessara samgangna? Samgöngur Kostir Gallar Götur/bílar Járnbrautir Flugvélar Skip Hjóla/ganga 7. Ef þú ætlar að ferðast frá Íslandi til Innsbrück í Austurríki, hvaða samgöngutæki þarftu að nota? Hvað heldurðu að þú sért lengi á leiðinni? Hvað þarftu að fara langa vegalengd? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 8. Finndu áhugaverðan sumarleyfisstað í Suður-Evrópu og segðu frá hvernig þú ætlar að komast þangað frá Íslandi. Hvaða farartæki notar þú? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 9. Hvers vegna heldurðu að góðar samgöngur skipti svo miklu máli í nútíma samfélagi? ______________________________________ ______________________________________ ______________________________________ ______________________________________ ______________________________________ ______________________________________ ______________________________________ ______________________________________
37 Margar ólíkar þjóðir 1. Hvað eru náttúruleg landamæri? ______________________________________ ______________________________________ ______________________________________ ______________________________________ ______________________________________ 2. Hvað eru stjórnmálaleg landamæri? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 3. Nefndu nokkur lönd sem hafa eingöngu náttúruleg landamæri? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 4. Hvað kallast það að vera meðvitaður um þjóðerni sitt? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ Tungumál 1. Hvað eru tungumálin í Evrópu u.þ.b. mörg og af hvaða stofnum eru þau? ______________________________________ ______________________________________ ______________________________________ ______________________________________
38 EVRÓPA 2. Af hvaða stofni eru þessi tungumál? Franska Spænska Pólska Úkraínska Íslenska Sænska Rússneska 3. Hvaða tungumál í Evrópu er óskylt öllum öðrum tungumálum í álfunni og hverjir tala það? _______________________________________________________________________ 4. Hvaða tungumál eru skyld íslensku? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 5. Hvaða tungumál myndir þú vilja læra og hvers vegna? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 6. Hvers vegna heldurðu að svona margir kunni ensku? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 7. Í sumum löndum eru töluð fleiri en eitt tungumál, t.d. í Sviss. Hvaða tungumál eru töluð þar og hvers vegna heldurðu að það séu töluð svona mörg tungumál í sama landinu? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________
39 8. Fylltu í töfluna eins og þú getur og bættu við fleiri orðum sem þú kannt. Þú getur fundið svörin á Google translate. Íslenska Danska Enska Þýska Franska Ég Ich Þú Hann, hún He, she Halló Bless Góðan dag God dag Hvað heitir þú Trúarbrögð og stjórnarfar 1. Hvað merkir „trúfrelsi“? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 2. Hvaða trúarbrögð eru stunduð í Evrópu? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 3. Í hvaða þrjár kirkjudeildir skiptist kristin trú? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 4. Hvernig skiptast hinar ólíku kirkjudeildir um Evrópu? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________
40 EVRÓPA 5. Hvers konar stjórnarfar ríkir í flestum ríkjum Evrópu? __________________________________________________________ __________________________________________________________ 6. Hver er munurinn á lýðveldi og þingbundinni konungsstjórn? ___________________________________________________ ___________________________________________________ ___________________________________________________ ___________________________________________________ 7. Orðaleit. Finndu eftirtalin orð: búddisti, hindúar, kirkja, kristni, menning, mótmælendur, rómversk kaþólsk, siðferði, trúarbrögð, trúarskoðun, trúfrelsi, islam T U U K H I Y C D B F B A T F B Ú D D I S T I G N B I X R B Ð G Ö R B R A Ú R T E U C Ú Z M A Z S J N L U Y I O Z Z A U M R J V K I M J F Q J A O R Z R Ó M V E R S K K A Þ Ó L S K M J T G M O I L M X A G F K I E A P M D G H S E A L B X O Ð N V D V Æ I G X T R L X T Ð R N W B N N L A F Y N F S Q U E I R D D P P E H D K I Ú I N F N W Ú S Q A B N I M P E R L Ð G A J K R I K V D L B X I T I R O B Y G X A K F U M L B W S X Z G F G B W S X A R L X Z D
41 Norðurlönd 1. Merktu inn á kortið með því að setja númer eða nafn á réttan stað. 1. Svíþjóð 2. Noregur 3. Finnland 4. Ísland 5. Danmörk 6. Færeyjar 7. Bretland 8. Írland 9. Rússland 10. Atlantshaf 11. Norðursjór 12. Helsingjabotn 13. Eystrasalt 14. Finnski flói 15. Noregshaf 16. Álandseyjar 17. Skagerrak 18. Kattegat
42 EVRÓPA Norðurlönd Veldu þér eitt Norðurlandanna til að fræðast betur um og kynntu það síðan fyrir bekkjarfélögum þínum. 1. Hvað er landið stórt í km²? Og hversu margir búa þar? ________________________________________________________________________ 2. Lýstu landslaginu. (Sléttur, fjöll, vötn o.fl.) ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ 3. Hvaða trúarbrögð eru í landinu? ___________________________________________________________________________ 4. Hvaða tungumál er talað í landinu? ___________________________________________________________________________ 5. Teiknaðu og litaðu fána landsins. 6. Finndu nokkra þekkta ferðamannastaði í landinu og segðu frá þeim. ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________
43 7. Nefndu einhverja þekkta persónu frá landinu (t.d. rithöfund, söngvara/hljómsveit, stjórnmálamann). _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 8. Hvað heitir gjaldmiðill landsins? Teiknaðu mynd af seðli og mynt. _______________________________________________________________________ 9. Skrifaðu 1–2 spurningar um eitthvert Norðurlandanna annað en landið sem þú valdir þér. _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 10. Veldu eitt af eftirtöldu og skrifaðu stutta kynningu (t.d. PowerPoint) og kynntu fyrir bekkjarfélögum þínum. Leitaðu heimilda víðar en í kennslubókinni. Jarðgöng í Noregi – Svansmerkið – Samar – Víkingar – Kalmarsambandið _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________
44 EVRÓPA Krossgáta 1 2 4 6 8 7 9 12 13 14 3 11 5 Lóðrétt 2. Eitt Norðurlandanna 3. Höfuðborg Finnlands 4. Höfuðborg Færeyja 5. Höfuðborg Danmerkur 6. Nyrsti oddi Noregs 7. Borg í Danmörku 8. Tungumál Svía 9. Borg í Noregi 12. Eyjar milli Finnlands og Svíþjóðar 14. Þjóðflokkur í norðurhluta Skandinavíu Lárétt 1. Höfuðborg Noregs 6. Norræn samvinna 11. Höfuðborg Íslands 13. Sund á milli Danmerkur og Svíþjóðar
45 Vestur-Evrópa 1. Merktu inn á kortið með því að skrá númer eða skrifa inn á það nöfn. 1. Írland 2. Frakkland 3. Sviss 4. Austurríki 5. Þýskaland 6. Holland 7. Belgía 8. Lúxemborg 9. Lichtenstein 10. Bretland 11. Norðursjór 12. Biscayaflói 13. Ermarsund 14. Írlandshaf 15. Korsíka 16. Frísaeyjar 17. Hjaltland 18. Orkneyjar 19. Suðureyjar 20. Pýreneafjöll 21. Miðjarðarhaf
46 EVRÓPA 2. Hvaða lönd tilheyra Vestur-Evrópu? Og hverjar eru höfuðborgir þeirra? Lönd Höfuðborgir 3. Hvað er líklegt að hafi gefið Vestur-Evrópu það efnahagsforskot sem hún hefur nú? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 4. Hvernig stendur á því að Vestur-Evrópa er þéttbýlli en önnur svæði í álfunni? __________________________________ __________________________________ __________________________________ __________________________________ __________________________________ __________________________________ __________________________________
47 Vestur-Evrópa Veldu þér eitt land í Vestur-Evrópu til að fræðast betur um og kynntu það síðan fyrir bekkjarfélögum þínum. 1. Hvað er landið stórt í km²? Og hversu margir búa þar? _______________________________________________________________________ 2. Lýstu landslaginu. (Sléttur, fjöll, vötn o.fl.) _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 3. Hvaða trúarbrögð eru í landinu? _______________________________________________________________________ 4. Hvaða tungumál er talað í landinu? _______________________________________________________________________ 5. Teiknaðu og litaðu fána landsins. 6. Skrifaðu 1–2 spurningar um eitthvert land í Vestur-Evrópu annað en landið sem þú valdir þér. _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________
48 EVRÓPA 7. Finndu nokkra þekkta ferðamannastaði í landinu og segðu frá þeim. _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 8. Finndu þekkta persónu frá landinu (t.d. rithöfund, söngvara/hljómsveit, stjórnmálamann) og segðu frá hvað hún hefur afrekað. _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 9. Hvað heitir gjaldmiðill landsins. Teiknaðu mynd af seðli og mynt. _______________________________________________________________________ 10. Finndu nokkra áhugaverða staði í því landi sem þú valdir. Hvaða staðir urðu fyrir valinu? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________
49 11. Segðu frá áhugaverðri persónu frá þessum hluta Evrópu. _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 12. Veggspjald: Veldu eitt af eftirtöldum viðfangsefnum og búðu til kynningu þar sem þú kynnir þitt efni fyrir skólafélögum þínum. • Tískan í París • Ermarsundsgöngin • Nýlendur Breta • Alpafjöll • Súkkulaði í Sviss • Vindmyllur og túlípanar • Knattspyrnulið í Bretlandi 13. Skrifaðu 1–2 spurningar um eitthvert land í Vestur-Evrópu annað en landið sem þú valdir þér. _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________
50 EVRÓPA 14. Raðaðu stöfunum í rétta röð og finndu lausnarorðin neðst. ÍLANDR RYSJENTRDAALEB BEGLÍA NOLLADH LUROGEBMX RALFNKADK SSVIS RUSRAUTÍKI CENTESHIILENT KALTONSD WAELS GAEDNLN RAPÍS BNRE VÍN ELBRÍN METSDRAMA BESULSR NONLOD LIDNUB 13 19 12 7 3 10 8 1 17 9 16 14 11 15 5 6 4 1 2 3 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 20 18 2
51 15. Ritgerð. Veldu eitt af eftirtöldum efnum og skrifaðu ½–1 bls. ritgerð. Mundu eftir að hafa upphaf, miðju og endi. • Franska byltingin • Napóleon Bonaparte • Þorskastríðið • Fyrri heimstyrjöldin • Seinni heimstyrjöldin • Stríðsárin á Íslandi • Adolf Hitler _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ ________________________________________ ________________________________________ ________________________________________ ________________________________________ ________________________________________ ________________________________________ ________________________________________ ________________________________________
RkJQdWJsaXNoZXIy MjIxNzc=