Ég, þú og við öll

34 Á öldum áður stunduðu margar Evrópuþjóðir það að leggja heilu löndin undir sig, jafnvel heilu heimsálfurnar, án nokkurs tillits til fólksins sem bjó þar áður. Þetta er kallað nýlendustefna. Mohandas Karamchand „Mahatma“ Gandhi, baráttumaður gegn nýlendustefnu Nafn Mahatma Gandhi er það fyrsta sem kemur upp í hugann þegar talað er um friðsamlegt andóf. Friðsamlegt andóf eru mótmæli þar sem ofbeldi er ekki beitt, jafnvel ekki þegar mótmælendur eru sjálfir beittir ofbeldi. Gandhi fæddist 2. október 1869 á Indlandi. Indland var þá nýlenda undir stjórn breska konungsveldisins. Þegar Gandhi var 13 ára gamall var hann látinn giftast jafnöldru sinni, Kasturbai og voru þau gift þangað til Kasturbai lést árið 1944. Gandhi lærði lögfræði í háskóla í London. Eftir námið fór hann að vinna sem lögfræðingur í Suður-Afríku. Þar bjuggu margir fleiri indverskir innflytjendur. Indversku innflytjendurnir urðu fyrir miklum kynþáttafordómum í Suður-Afríku. Mahatma Gandhi varð vitni að miklu óréttlæti og varð líka fyrir því sjálfur. Einu sinni var hann hrakinn með ofbeldi úr sæti sínu í lest vegna þess að lestarvörðurinn ætlaði að rýma fyrir hvítum farþega. Mahatma Gandhi byrjaði að berjast gegn óréttlæti með lögfræðina að vopni. Gandhi sneri aftur til Indlands árið 1915 og stofnaði samtök sem börðust friðsamlega gegn nýlendustefnunni. Gandhi trúði því að friðsamlegt andóf hefði meiri áhrifamátt en ofbeldi og væri alls ekki merki um vanmátt eða uppgjöf. Ofbeldið missti mátt sinn gagnvart þeim sem neituðu að taka þátt í því. Þótt Gandhi beitti aldrei ofbeldi við mótmælin var hann oft fangelsaður. Bretar viðurkenndu loks sjálfstæði Indlands árið 1942 en það var ekki síst vegna friðsamlegrar baráttu Gandhi. Ísland var undir stjórn Dana til ársins 1944. Hvað veist þú um sjálfstæðisbaráttu Íslendinga? Hvað var Bríet Bjarnhéðinsdóttir gömul þegar Mahatma Gandhi fæddist? Hvað var Gandhi gamall þegar Þóra Melsteð opnaði Kvennaskólann í Reykjavík?