Á ferð um samfélagið

MENNING OG SAMFÉLAG : ÞJÓÐFÉLAGSFRÆÐI 63 Atvinnuskipting . Ef við skoðum hvaða störf karlar annars vegar og konur hinsveg- ar velja kemur kynbundinn munur skýrt fram. Mun fleiri karlar en konur starfa við landbúnað, fiskveiðar og í iðnaði . Töluvert fleiri konur en karlar starfa hins vegar við þjónustugreinar. Til þjónustugreina teljast meðal annars fræðslustarfsemi, heilbrigðis- og félagsþjónusta. Atvinnuþátttaka fólks hér á landi er með því mesta sem þekkist í heiminum. Um 78% kvenna á Íslandi eru á vinnumarkaði og um 83% karla. Uppeldi og menntun Án barnsfæðinga eða nýliðunar myndu flest samfélög deyja út á skömmum tíma. En það er ekki nóg að eignast börn, það þarf líka að ala þau upp og kenna þeim leikreglur samfélagsins, það er að félags- móta þau. Ábyrgð foreldra er mikil. Fyrir 200 árum var mikið lagt upp úr aga, börn áttu að hlýða foreldrum sínum og öðrum fullorðnum. Ef börn óhlýðnuðust áttu þau von á líkamlegum refsingum. Foreldrar höfðu sjaldan tíma til að leika við börnin á þessum tíma og það voru heldur engin viðmið sem sögðu að þeir ættu að gera það. Litið var á börn sem smækkaða útgáfu af fullorðnum. Nær undantekningarlaust urðu börn að hjálpa til við vinnu á heimilinu – launalaust. Skólagangan var stopul, flestum var kennt heima. Bara örfáir áttu kost á að fara í há- skóla, yfirleitt synir embættismanna en enginn háskóli var til í landinu á þessum tíma. Að þessu leyti er bændasamfélagið á 19. öld og samfélag Yanómama-manna svipuð. Í frumskógum Amason er líka lögð áhersla á að börnin séu hlýðin og þar sem víðast annars staðar þykir það góður siður að sýna þeim sem eldri eru virðingu. Hjá Yanómama-fólkinu eru engir skólar og fólkið þar kann hvorki að lesa né skrifa. Í íslenska bændasamfélaginu lærðu börn af foreldrum sínum það helsta sem þurfti til að lifa af í harðbýlu landi. Það sama á við um unga fólkið í Amason, það lærir á um- hverfi sitt með því að fylgjast með þeim sem eldri eru. HUGTAK Kynhlutverk Kynhlutverk segir til um hvernig þú átt að hegða þér í sam- ræmi við ríkjandi viðmið og gildi sem eru almennt viður- kennd fyrir hvort kyn. Kynhlutverk eru félagslega lærð en ekki meðfædd og því ólík milli samfélaga. Mótunin hefst á unga aldri við að börn sjá hvernig karlar og konur hegða sér heima, í fjölmiðlum og í samfélaginu. Kynhlutverk móta sjálfsmynd einstaklingsins, stýra samskiptum við aðra, hafa áhrif á at- vinnuþátttöku, fjölskyldulíf og fjölmarga aðra þætti. Fjölskyldan í bændasamfélaginu var mun fjölmennari en kjarnafjölskyldan nú á dögum.