Á ferð um samfélagið

132 Trúarbrögð Allt frá upphafi hefur mannkynið trú- að á einhvern æðri mátt. Fyrir marga er trúin það mikilvægasta í lífinu. Fyrir aðra er trúin tengd ákveðnum siðum og venjum í samfélaginu. Enn aðrir láta sig ekkert varða um trú eða jafn- vel hafna henni og hvers konar trúar- iðkun. Trúarbrögð hafa mismikil áhrif á menningu samfélaga og því hafa félags- vísindamenn áhuga á að rannsaka áhrif þeirra á líf fólks. Það er hins vegar ekki hlutverk vísindanna að segja hvaða trúarbrögð eru best eða réttust. Trú snýst fyrst og fremst um grundvallar- hugmyndir hvers og eins um lífið og tilveruna – og þar er engin ein skoðun réttari en önnur. Ástæður fyrir áhuga félagsvísindamanna á að rannsaka áhrif trúarbragða í samfélaginu eru meðal ann- ars vegna þess að: • Í nánast öllum ríkum jarðar eru trúarhreyfingar meðal mikilvægustu aðilanna sem bjóða bágstöddum að- stoð, hvort sem um er að ræða húsa- skjól, matargjafir eða fjárhagsaðstoð. • Margir trúarhópar reka almenna skóla þar sem börn fá kennslu í veraldlegum fræðum svo sem lestri, skrift og reikningi auk trúarbragða- fræðslu. • Trúarhreyfingar taka oft afstöðu til ólíkra pólitískra málefna og reyna að afla þeim stuðnings innanlands eða á alþjóðavettvangi. Trúarhreyfingar hafa til dæmis barist gegn fátækt og fyrir bættri menntun eða heilbrigðis- þjónustu um allan heim. Dæmin hér að ofan eru örstutt sýnishorn af því hvernig trúarhreyfingar taka virkan þátt í málefnum samfélagsins. Uppruni trúar Við upphaf mannkynssögunnar trúði fólk á náttúruna, þar var hægt að tilbiðja áþreifanlega hluti eins og steina eða tré. Hugmyndirnar gengu út á að öll fyrirbæri hefðu sál og að ýmsir yfirnáttúrulegir kraftar héldu til í náttúrunni. Náttúru- trúin eða frumtrúarbrögðin , hjálpuðu fólki að skilja tilveruna og fá tilfinningu fyrir að það gæti haft einhver áhrif á um- hverfi sitt. Guðir voru tilbeðnir í von um góða uppskeru – og þannig tengdist trúin baráttu mannsins við náttúruöflin. Í heiðni var þrumuguðinn Þór talinn sterkastur allra ása. Norræn goðafræði er samnefni þeirra heiðnu trúarbragða sem voru iðkuð á Norðurlöndum á víkingatímanum. Hún lagðist niður um það leyti sem kristni breiddist út á Norðurlöndum en var endurvakin síðar undir nafninu ásatrú.